işlenir. Birinci - lad termininin eynidir. Hal-hazırda Azerbaycan xalq musiqisinde 7 esas lad, yaxud muğam: Rast, Şur, Segah, Çahargah, Şüşter, Bayatı-Şiraz, Humayun ve elave bir sıra muğamlar mövcuddur. İkinci - muğam çox hisseli formaya malik son derece mürekkeb ve maraqlı, yalnız özünemexsus quruluşa malik musiqi eseri menasındadır. Muğamı formasına göre süita-rapsodiya, simfoniya ile de müqayise edirler. Bu eser özü bir lad, muğam üzerinde qurulur ve muğamın müeyyen edilmiş ciddi qayda-qanunları çerçivesinde inkişaf edir. Muğam ifaçıları ise xanende ve onu müşayiet eden sazende destesi (üçlük-tar, kamança, def) ve yaxud solo insturumentalistler özlerinin yaradıcılıq fantaziyası, bacarığı, istedadından asılı olaraq, esrler boyu bu muğam eserine müxtelif deyişiklikler, yeni çalarlar, xallar, zenguleler ve s. daxil etmişler. Xanendeler muğamları meşhur şairlerin - Xaqani, Nizami, Nesimi, Füzuli ve başqalarının lirik felsefi qezelleri üstünde ifa edirler.
Muğam destgahlarında muğamın improvizasiya hisseleri destgahın deqiq metroritmik parçaları olan vokal tesnifleri ve instrumental rengleri ile növbeleşir. Azerbaycan muğamlarında başqa xalqların muğamlarından ferqli olaraq improvize daha çoxdur, daha parlaqdır. Ona göre professional muğam ifaçıları hem de bu muğamların yaradıcısı kimi çıxış edirler. Azerbaycanın instrumental vokal muğamlarının bir növü de zerbi-muğamlardır. Bura: "Heyratı", "Arazbarı", "Ovşarı", "Mensuriyye", "Simai-şems", "Keremi", "Kesme-şikeste", "Qarabağ şikestesi" daxildir. Bu muğamların esas ferqlendirici xüsusiyyetleri ondan ibaretdir ki, xanendenin vokal muğam improvize partiyasının deqiq metroritmik müşayieti olur. Özü de müşayietde, sazendeler triosunda esas yer "def"e ve ya "def" ile "nağara"ya verilir. Ölçü çox vaxt iki vurğulu olur. Zerbi muğamların vokal partiyası üçün yuxarı registrde başlayan zengin ornamentli melodiya xasdır.

Aşıq yaradıcılığı
Azerbaycan musiqisinin professional şifahi enenelerine, muğamlarla beraber,

<< 1 2 3 [4] 5 6 7 >>