metbexlerinde xöreklerin böyük ekseriyyetinin menşeyinin ad etibarı ile Azerbaycan türklerine bağlılığı mehz bu faktla izah edilir.
İqlimden sonra metbexe tesir eden başlıca faktor - ocaqdır. Misal üçün, Slavyan metbexinde, xüsusen de rus metbexinde bir çox şirin kökeler, suda bişme ve pörtleme xörekler rus sobasının imkanları ile ortaya çıxmışdır. Azerbaycan metbexinin yaradılması ve inkişafı çox böyük derecede tendir, köre, buxarı, külfe, çala ocaq, sac, manqal ve s. açıq ve qapalı ocaqların çoxlu sayda növlerinin olması ile bağlıdır.

Özünemexsus qab-qacaqlar ve metbex levazimatı da bizim metbexe müeyyen tesir gösterib. Günü bu gün de bizim evdar xanımlar heyvan derisinden, daşdan, ağacdan, gilden, şüşeden, metaldan ve s. en müxtelif qab-qacaqlardan istifade edirler.
Azerbaycanın xalq metbexinde yanacaq qisminde indiyedek qaz ve elektrikle yanaşı, odun, odun kömürü, tezek ve s.-den istifade edilir. Tezekden istifade xüsusi maraq doğurur. Tezekden istifade edildiyi yerlerde ağacların ve kolların yanacaq üçün doğranması azalır. Tezeyin hazırlandığı ve istifade edildiyi yerlerde ciyer xestelikleri ve nefes yollarının xestelikleri olmur. Hind alimlerinin tedqiqatlarına esasen tezeyin yanması zamanı emele gelen tüstü antiseptik xasselere malikdir.

Xalqın kulinar medeniyyetinin seviyye göstericilerinden biri hemin xalqın suya, onun temizlenmesine münasibeti ve sudan istifade bacarığıdır. Qedimden Azerbaycan xalqı suyu ağ ve qara deye iki yere ayırır. Terkibinde çoxlu duzlar, ionlar, metallar olan su - sert, qara sudur. Ve eksine, terkibinde ionların, metalın ve duzların az olduğu sular - yumşaq su hesab olunur.

İçkilerin ve xöreklerin hazırlanmasında yalnız, yumşaq ağ sudan istifade olunur. Çayların, arxların, kanalların sahillerinde hemişe salxım söyüd basdırılır. Söyüdün antimikrob xasselerine malik kökleri, budaqları ve s. hisseleri suyu sağlamlaşdırır. Bu meqsedle, içinde su olan qablara salxım söyudun budaqlarından kesib atırlar. Bezen suya gumuş eşya

<< 1 2 3 [4] 5 6 7 >>