Ozan- aşıq seneti Azerbaycanda ta qedimlerden formalaşmağa başlamışdır.
Aşıq seneti -xalq mühitinde yaranmış şifahi xalq yaradıcılığı musiqi formasıdır ve tesir gücü, meşhur olması ve kamilliyi baxımından analoqu olmayan bir tezahürdür. Bu, kiçik bir tamaşadır, burada musiqi, saz ve müellif-aşıq vehdet teşkil edir.
Aşıq senetine qedim epik dastanlar, xalqın azadlığını, qehremanlığını, dostluğu, mehebbeti vesf eden mahnılar daxildir. Aşıq seneti sintetikdir, yeni aşıq şeir yazır, musiqi besteleyir, hem de oxuyaraq sazda çalır ve reqs edir. Aşığı çox vaxt balaban ve nefesli aletler ansamblı da müşayiet edir. Lakin aşığın esas musiqi aleti sazdır.
Saz qedim Azerbaycan dartımlı simli musiqi aletidir. Aşıq yaradıcılığının en geniş yayılmış janrı epik janrdır-yeni dastanlardır, xüsusile de qehremanlıq dastanları. Dastanlarda vokal-instrumental hisseler şeirle danışıq parçalarını evez edir.
Aşıq yaradıcılığının lirik janrında teriflemeler, "gözelleme"ler xüsusile meşhurdur. Bu "gözelleme"ler hem sevimli, gözel qadına, hem de qehremana, meselen, igid Koroğluya, onun efsanevi Qıratına hesr oluna biler. Aşıq mahnılarının bir hissesi qem, kederle dolu ("Yanıq Keremi", "Dilqemi" kimi), diger hissesi ise "Efşarı", "Şerili" kimi oynaq heraretli mahnılardır ki, aşıq lirikasının gözel nümunelerine aiddir.
Aşıq yaradıcılığında nesihetamiz mahnılardan ibaret ustadname janrı da maraqlıdır.
Milli poeziyanın janrları olan qoşma,geraylı, müxemmes, ustadname, qıfılbendle yanaşı, qoşmanın poetik formaları olan tecnis,cığalı tecnis aşıqların sevimli şeir formalarıdır. Bu formalar dastanlara da daxil ola bilerler.
Aşıq yaradıcılığında en geniş yayılmış şeir vezni hecadır. Aşıq mahnılarının çoxunun quruluşu dördlük (kuplet) formasındadır. Her kupletin evvelinde instrumental giriş olur ve her kuplet bir-birinden instrumental solo ile ayrılır.
Qedim dövrlerde ve orta esrlerde aşıqlara "ozan", "varsaq", "dede" deyirdiler.
Müasir Azerbaycan aşıqlarının ecdadı olan qedim ozanların

[1] 2 3 >>