heyatına, mehebbetine, vetenperverliyine, igidliklerine hesr edilmiş en qedim yazılı menbe, yeddinci esre aid olan "Kitabi Dede Qorqud" xalq dastanıdır.
Tarixen musiqi folklorunun bestekarların yaradıcılığına böyük tesiri olmuşdu. İlk defe aşıq musiqisinin xüsusiyyetlerinden bestekar Ü.Hacıbeyov "Koroğlu" operasında istifade etmişdir. Müasir musiqinin texniki vasiteleriyle aşıq musiqisinin xüsusiyyetlerini birleşdiren diger bestekar Qara Qarayev üçüncü simfoniyasının ikinci hissesinde onların vehdetini yarada bilmişdir.
Aşıq yaradıcılığı yığma (toplum) senet kimi özünde bir neçe senet növünü birleşdirse de, bu topluda başlıca yer enenevi havacatındır. Musiqili tesvir vasiteleri ve bedii ümumileşdirmelerle zengin olan enenevi aşıq havacatı öz deyişmez estetik deyeri, cilalanmış dil-üslubu, derin felsefi menalanma, exlaqi yönümü ile seciyyelendirilir.
Şifahi xalq şeirinin ("barmaqhesabı"nın-heca vezninin) ve yazılı poeziyanın (eruzun) ifadeliliyi aşıq havacatının şeir esasını teşkil edir.
Havacatın terkib hissesi kimi, klassik aşıq şeiri qaydaqoyuculuq (normativ) vezifesini yerine yetirir.
Enenevi klassik aşıq havaları bayatı, geraylı, qoşma, tecnis ve b. poetik formalara esaslanır. 80-den artıq ("Keremi", "Efşarı", "Kürdü", "Dilqemi", "Yanıq Keremi") aşıq havalarının ayrı-ayrı erazi variantları mövcuddur.
Aşıq havalarında musiqile poetik metnin qarşılıqlı elaqesi onların melodik-ritmik, forma xüsusiyyetlerinin yaranmasına önemli tesir gösterir. Aşıq poeziyasının esas vezni heca veznidir. Havaların quruluşu şeirin forma ve heca terkibi, bölgü xüsusiyyetleri ile elaqede yaranır. Qurbani (16-cı yüzillik), Abbas Tufarqanlı, Sarı Aşıq (17-ci yüzillik), Xeste Qasım, Aşıq Valeh, Aşıq Dilqem (18-ci yüzillik), Aşıq Alı, Aşıq Elesger, Aşıq Hüseyn Şemkirli (19-cu yüzillik) ve b. Aşıq senetinin klassikleri hesab olunurlar. Müasir dövr aşıqları arasında Aşıq Hüseyn Bozalqanlı, Aşıq Esed, Aşıq Mirze, Aşıq İslam, Aşıq Şemşir, Hüseyn Saraclı, Emrah Gülmemmedov, Hüseyn Cavan,

<< 1 [2] 3 >>