barede çox qiymetli melumat toplamışdı. A. Olearinin “Seyahetname”si XVII esrin
ortalarında, Bakıda ticaret ve senetkarlıq saheleri, ehalinin heyat terzi ve dövlet quruluşu haqqında deyerli elmi
melumat veren qaynaqlar içerisinde xüsusi yer tutur. Meselen, xalq müdrikliyinin qoruyucusu olan Dede
Qorqudun qebirini Derbendde Oleariye nümayiş etdirmişler. İndiki Qafqaz ve İran azerbaycanlılarında onun
haqqında dastanlar yoxdur. Bu dövr dastanlarının esas qehremanı Qazan xandır. Onun xanımı Burla xatun da
xatırlanır. Sonralar bu adlar yalnız "Kitabi-Dede Qorqud" eserinde rast gelinir. Hemin eserin yegane elyazması
Drezdende saxlanılmış ve hal-hazırda Türkiyede neşr edilmişdir. Yalnız burada ve bir de Olearinin eserinde
Burla xatunun adına tesadüf olunur. A. Oleari onun qebirinin Urmiyede olduğunu qeyd edir. Dede Qorqudun
qebrinin Derbendde olmasını Oleariden başqa Osmanlı seyyahı Övliya Çelebi de qeyd edir.
Bakı haqqında 1618-ci ilde yazmış italyan seyyahı Piyetro Della Valle Bakmı (Ptolemeye göre) Kaysi
çayının mensebinde olan Albana şeheri ile eynileşdirmişdir. Eserin 1796-cı ilde Hamburqda neşr olunmuş
variantı rus diline tercüme edilmişdir (elyazması şeklinde saxlanılır). Demeliyik ki, 1663-cü ilde alman dilinde
neşr olunmuş nüsxesini P. Barsov rus diline tercüme ederek, 1870-ci ilde Moskvada çap etdirmişdir. Fikrimizce,
eserin bu neşri daha mükemmeldir.
XVII esrde Azerbaycan şeherleri, o cümleden Bakı haqqında melumat veren diger seyyah Jan Şarden (1643-
1713) olmuşdu. Bu fransız zergeri 1664-cü ilde Lion taciri Rezenle birlikde (almaz almaq üçün) Hindistana
gönderilmişdi. Şarden seyahet etdiyi ölkelerde gördüklerini 10 hisseden ibaret olan "Seyahetler" adlı eserinde
qeleme almışdır. Eserin IV-V hisselerinde o, Azerbaycan, xüsusile Bakı haqqında xeyli maraqlı müşahidelerini
qeleme almışdır. Şarden Bakıda senetkarlıq, elm ve incesenetin inkişafı haqqında da melumat vermişdi.
Katolik ruhani Kubero don Pedro 1670-79-cu illerde dünya

<< 1 ... 21 22 [23] 24 25 ... 28 >>