Cenubi Qafqaz haqqında etraflı melumat verilir. Onun Bakı haqqında verdiyi melumatlar mühüm
ehemiyyete malikdir.
1830-cu ilde Bakıda olmuş alman akademiki E. Lens yerli ehaliden eşitmiş olduğu melumatları
ümumileşdirerek bele yazırdı: "Xeyli müddet evvel deniz indikine nisbeten 20 verst uzaqlıqda idi. O zaman
Nargin adaları da qurunun ayrılmaz hisseleri idi. Sonra deniz sethi qalxaraq xeyli qabağa gelmiş ve sahil indiki
görkemini almışdır". E. Lens Böyük Zire (Nargin) adasının qayalıqlarında Zığ bumuna geden arabalar haqqında
da yazmışdı. Sonralar A. Bakıxanov "Gülüstani-İrem" eserinde yazırdı: "Bakı qezasının Bilgeh, Zire,
Bibiheybet ve başqa kendlerinde, habele bir neçe adada qayalıqlar üstünde denizin içerilerine teref geden araba
çarxlarının izleri görünür."
Jan Teveno (1633 - 67) 19 yaşında iken Avropaya seyahet etdikden sonra Şerqe getmişdir. 1663-cü ilde
Şerqe ikinci seyaheti zamanı Teveno İsfahana gelmişdir. Oradan Azerbaycana geden J. Teveno xestelenmiş,
1667-ci ilin noyabrında vefat etmişdir. Fransız dilinde tertib edilmiş Tevenonun qeydleri üç hisseden ibaretdir.
J. Teveno türk (Azerbaycan) dilini bilirdi. Bakı şeherinde olan seyyah çap etdirdiyi eserinde Azerbaycanın bir
çox şeherleri kimi, Bakı haqqında da qiymetli melumatlar vermişdi.
Bakı şeherinin tarix ve medeniyyetinin araşdırılması ve öyrenilmesinde rus alim ve şerqşünaslarının da
emeyi böyük olmuşdur. Rusiya Elmler Akademiyasından elmi ekspedisiya ile İranı ve Azerbaycanı öyrenmek
üçün 1770-ci ilde gönderilmiş S. Qmelin Bakıda olmuş ve şeheri etraflı tesvir etmişdir.
XVI-XVII esrlerde Azerbaycan dövletine seyahet etmiş, müşahide ve qeydler eden orta esr Avropa
seyyahlarının fikirlerine akademik V.V.Bartoldun münasibeti maraqlıdır. O yazır: "Orta esr avropalı seyyahlar
Şerqe gelerken yerli ehali ile müqayisede özlerini daha medeni hiss etdiklerinden heç söhbet gede bilmez, çünki
orta esrlerde Avropa medeniyyeti Asiyadakından aşağı idi. Yalnız XV esrde Şerqe

<< 1 ... 24 25 [26] 27 28 >>