birleşir. Silsilenin cenub – qerb hissesi ise Cehri ve Naxçıvan çaylarının arası ile uzanır.[81]

Muxtar respublika erazisinin şimal-qerb qurtaracağı mürekkeb oroqrafik quruluşa malikdir. Buradakı dağ zirvelerinin hündürlüyü 2000–2100 m-den artıq deyildir (Kömürlü – 2064 m, Ardıc – 2034 m, Mehridağ – 1869 m, Qabaqyal – 1824 m); esasen alçaq ve orta dağlıqdan ibaretdir. Respublikanın orta ve alçaq dağlıq zonalarında müasir relyefde tam eksini tapmış Miosen – Alt Pliosen yaşlı qalxmalar (Paradağ, Nurs, Tirkeş) inkişaf etmişdir.

Geoloji quruluş ve faydalı qazıntılar
Naxçıvan Muxtar Respublikası erazisinde Yerin müxtelif yaşlı geoloji qatlarının aydın çıxışları, tekrarolunmaz ve cazibedar intruziv süxurların mövcudluğu geoloq ve seyyahların diqqetini hele XVIII esrden celb etmişdir. Bu, ister Qerbi Avropa, isterse de Rusiya geoloji edebiyyatında Alp qurşağının stratiqrafik meselelerinin hellinde öz eksini tapmışdır. Alp qurşağında benzeri olduqca az tapılan Naxçıvan lakkolitleri ve Culfa deresinde Paleozoyun ardıcıl qatları dünya şöhreti qazanmış ve bu günedek klassik qiymetini itirmemişdir. Faydalı qazıntı sahelerinde (Duzdağ, Darıdağ, Şekerdere, Gömür, Quyuludağ, Qızılqaya ve s.) mağaraların, quyuların aşkar olunması, ibtidai emek aletlerinin tapılması Naxçıvan erazisinde hele qedim vaxtlardan duz, mergümüş, mis, qızıl, kükürd ve sair çıxarıldığını gösterir. Orta esrlerde Azerbaycanda elmi-tesviri mineralogiya traktatları – "Cevahirname" yaranmışdır. Erazide ilk geoloji tedqiqatlar ve mineral servetlerin öyrenilmesi XVIII esrin II yarısından başlamış, planauyğun suretde, müntezem öyrenilmesi ise Naxçıvan MR-in yaranmasından sonrakı dövre aiddir.[82]

Muxtar respublikanın erazisi geoloji cehetden Kiçik Qafqazın Naxçıvan qırışıqlıq tektonik zonasında yerleşir. Diger tektonik zonalardan ferqli olaraq, geoloji quruluşu ümumi qalınlığı 14 km-e qeder Kaynozoy, Mezozoy, Paleozoy dövrlerinin çökme, vulkanogen – çökme, yerüstü vulkanların püskürme qatlarından ve

<< 1 ... 17 18 [19] 20 21 ... 48 >>