– lik sahesinde 250–den artıq mineral su menbeyi qeyde alınmışdır. Bu bulaqların böyük ekseriyyeti Şerqi Arpaçay, Naxçıvançay, Elinceçay, Gilançay, Ordubadçay, Qaradere ve Eylis çaylarının vadilerinde ve yaxınlıqlarındadır.[86] Onlar kimyevi terkiblerine göre müxtelif tipli olub teserrüfatda, içmeli su techizatında, müalice meqsedi ile ve senayede istifade edilir. Erazide suların tebii formalaşmasında relyefin, çay şebekesinin, yarandıqları geoloji mühitin, iqlimin böyük ehemiyyeti vardır. Naxçıvanın müalice suları müxtelif terkibli ve yaşlı çöküntülerden çıxır ve bu onların kimyevi – balneoloji xasselerini müeyyenleşdirir. Erazide en qedim su daşıyan süxurların yaşı 400 milyon ille 500–700 milyon il arasında deyişir. Tarixi qaynaqlardan melum olur ki, hemişe dirilik suyu, şefa suyu olan bulaqlardan behrelenib, onların müalice qüdretine "Tanrı ocağı" deye inanmışlar.

Naxçıvanın mineral suları ta qedim zamanlardan insanların diqqetini celb etmişdir. Naxçıvan MR-de mineral su bulaqlarının ve onların formalaşdığı mühitin – geologiyası ve tektonikasının öyrenilmesine 1843-cü ilden başlanılmışdır. Lakin bu sahede planlı keşfiyyat işleri XX yüzillikden aparılmışdır. Müeyyen edilmişdir ki, Naxçıvanda mineral suların 6 tipi, 16 sinfi ve 33 müxtelif növü mövcuddur. Bu suların 98%-i karbon qazlı olub, hidrokarbonat tipli sulara aid edilir. Yer sethine tebii çıxışları olan mineral su bulaqlarından yüksek heraretlisi demek olar ki, yoxdur. Mineral suların ekseriyyetinin tempraturu 8 °C – 22 °C arasındadır. Sirabda ve Darıdağda buruq quyularının herareti 50 °C ve daha yuxarı olan sular aşkar edilmişdir. Azerbaycanda olan karbon qazlı suların 35%-i Naxçıvan MR erazisindedir. Mineral-müalice su bulaqlarının ion terkibinin esas komponentlerini kalsium-ca, qeleviler – Na + K ve maqnezium – Mg kationları ve hidrokarbonat – HCO3, sulfat — SO4 ve xlor-cl anionları teşkil edir. Muxtar respublikanın mineral su menbeleri gün erzinde yer sethine 24 milyon litr su axıdır. Esas mineral

<< 1 ... 20 21 [22] 23 24 ... 48 >>