kendleri daxildir.
Sethi, esasen, dağlıqdır. Şimal-şerq hissesi Qusar maili düzenliyi ve Samur-Deveçi ovalığında yerleşir.
Cenub-qerb serhedi Baş Qafqaz silsilesinin yal hissesinden keçir. Erazisinin hündürlüyü 100 m-den (ovalıqda)
4191 m-edekdir (Tufan dağ). Yura, Tabaşir, Neogen ve Antropogen çöküntüleri yayılmışdır. Faydalı qazıntıları:
yanar şist, mermer, çınqıl, qum, gil. Mineral bulaqları var. İqlimi düzenlik ve dağeteyi hissede yayı quraq keçen
mülayim isti, yüksek dağlıqda soyuq ve rütubetlidir. Orta temperatur yanvarda -4°C-den l°C-yedek, iyulda 2°C-
den 24°C-yedekdir. İllik yağıntı 300-1500 mm-dir. Çayları (Qudyal, Qaraçay, Velvele ve s.). Xezer denizi
hövzesine aiddir. Esasen, çimli dağ-çemen, qonur dağ-meşe, qehveyi torpaqlar yayılmışdır. Dağlıq sahede alp
ve subalp çemenleri geniş sahe tutur. Bundan aşağılarda enliyarpaqlı dağ meşeleridir (palıd, fıstıq, veles).
Heyvanları: dağkeçisi, canavar, köpger, ayı, vaşaq, meşe pişiyi, daşlıq delesi, meşe delesi ve s. Quşları: ular,
keklik ve s.
Quba, esasen, kend teserrüfatı rayonudur. Esas teserrüfatı meyveçilik ve heyvandarlıqdır. Burada konsentrat
sexi, 4 meyve emalı sexi, soyuducu qurğular ve s. senaye müessiseleri var.
Yaşı ilk orta esrlere gedib çıxan Qubanın tarixi haqqında qedim Alban ve Ereb menbelerinde, Avropanın
müxtelif coğrafiyaşünaslarının eserlerinde bu ve ya diger şekilde behs olunmuşdur. Bele ki, Peyğemberimizin
Mekke şeheri etrafında tikdiyi ilk mescidin adı Quba adlanır.
XI esrde Azerbaycan hakimi Anuşirevanın tikdirdiyi qalanın adı «Bade-Firuzqubat» idi, XII esre aid ereb
menbelerinde Quba «Kuba» kimi gösterilirdi, XIII esrde ereb alimi Hemevinin coğrafiya lüğetinde Azerbaycan
şeherleri arasında «Kubba» da vardır, XVI esrin sefevi qaynaqlarında ise Quba «Qübbe» kimi verilmişdir.
Quba şeherinin ilk temel daşı XIV esrde qoyulmuşdur.
XVIII esrin ortalarında Quba xanlığı yaradılmış, onun merkezi evvel Xudat, sonra ise Quba şeheri
olmuşdur. Hüseyneli xanın

<< 1 [2] 3 >>