menbelerinde işlenmekde olan “pirayet” sözündendir, “ocaq”, “müqeddes yer” anlamında işledilir. Pirallahı – yeni Allahın piri, mebedi demekdir. Ehtimal ki, VII – VIII yüzilliklerden sonra “Pir” sözüne “Allah”da elave edilmiş ve ada “Pirallahı” adlanmağa başlamışdır.
Pirallahı adına ilk defe XIV esr menbelerinde rast gelinir. Görünür sonradan bu qedim ziyaret yeri İslam alemi terefinden de müqeddes bir yer kimi qebul edilmişdir. İslam dini özünden evvelki semavi dinleri ve kitabları qebul etdiyinden, İslamdan qabaqkı esatirlerin, müqeddes övliya ve pirlerin, ibadet yerlerinin sonradan müselman ziyaretgahına çevrilmesi orta esrlerde bir növ enene şeklini almışdı. Belelikle, aydın görünür ki, Pirallahının tarixi haqqında hele İslamdan 8-9 esr evvel verilen melumatlarla adanın adı uyğun gelir.
XVIII esr Rusiya coğrafiyaşünaslığında adanın min illerin derinliyine geden tarixi nezere alınmışdı. Pirallahı sözünün rus diline edilmiş tercümesine 1723-cü ilde I Pyotrun Xezerin cenubuna teşkil olunan seferinde iştirak etmiş “Avtronal” yelkenli gemisinin növbe jurnalında aparılmış qeydlerde de rast gelinir. Rus denizçileri Abşeron yarımadasına yaxınlaşanda diger adalar sırasında Pirallahını da görmüş, deniz xeritelerinde onun adını rusca “Svyatoy” yazmışdılar. Bu ise “Pir” ve ya “Pirallahı” sözünün sade, lakin düzgün bedii çevrilmesidir.
Pirallahının abideleri haqqında melumatlara Azerbaycanda olmuş seyyah ve alimlerin yol qeydlerinde ve eserlerinde rast gelmek mümkündür. XVIII esr alman seyyahı ve hekimi İ.Lerx (1703-1780) “Onun heyatı ve seyahetleri” eserinde Pirallahı abideleri barede melumat vermişdir. Seyyahın eserinde “Pir” adasının ve Abşeron yarımadasının üzbeüz sahilinin sxematik planı eks olunmuşdur. İ.Lerx yarımadanın qurtaracağında üç bürc ve iki meqberenin, adada ise etrafında çoxlu sayda başdaşları olan bir meqberenin olduğunu göstermişdir. Lerxin eserine elave edilmiş sxematik tesvirde Pirallahı adasında türbeler ve üç müdafie bürcünün olduğu da aydın

<< 1 [2] 3 4 ... 7 >>