Tarixi
Sebail – Bakı buxtasında, sahilden teqriben 350 m cenub-qerbde yerleşmiş tarixi-memarlıq abidesinin adıdır. Uzunluğu 140, eni 35 m-dir. 3 dairevi ve 12 yarımdairevi bürcü olan daş divarla (eni 1,2-2 m) ehatelenmişdir. Arxeoloci tedqiqatlar zamanı Sebailden üzerinde ereb dilinde kitabe, insan, quş ve heyvan tesviri olan 700-dek daş, habele Şirvanşah Gerşasbın (1203/04–1224-cü iller) adından kesilmiş mis pul, bina qalıqları, gil qablar, dendaşı, daş perseng, bıçaq tiyesi, mismar ve s. tapılmışdır. Kitabelerde Quran ayeleri, 1234/35-ci il tarixi, müxtelif şeherlerin, senetkarların ve Şirvanşahların adları yazılmışdır.
Xalq arasında «Sualtı şeher», «Bayıl daşları», «Şehri-i Yunan», «Karvansara», «Bayıl qesri» ve s. adlanan Sebail teqriben XIII esrin evvellerinde tikilmiş, XIV esrin evvellerinde ise tektonik deyişiklikler neticesinde Xezerin suları altında qalmışdır. Sonralar suyun seviyyesi tedricen aşağı enmiş ve 1723-cü ilde abide yeniden görünmeye başlamışdır. Ehtimal ki, Sebail müdafie qalası ve gömrükxana (bezi alimlerin fikrince ibadetxana) olmuşdur.
Sebail rayonunu, mübaliğe etmeden, tarix ve memarlıq abidelerinin esl xezinesi adlandırmaq olar. Rayonun erazisinde antik dövre ve orta esrlere aid abideler mövcuddur. İçerişeher Azerbaycanda mövcud olan ve YUNESKO terefinden dünya medeniyyet irsinin incileri sırasına daxil edilmiş tarixi abidelerinden en möhteşemidir. İçerişeherin min ilden çox yaşı var. Onun başlıca abidesi – debdebesi ve möhteşemliyi ile insanı heyran qoyan ve dövlet tarixi-memarlıq muzey-qoruğu olan Şirvanşahlar sarayı ansamblıdır.
Qedim esrlerin yadigarı, bünövresinde divarlarının qalınlığı 5 metr, hündürlüyü 28 metr olan sekkiz yaruslu monumental tikili – «Qız Qalası» Sebail rayonunun remzidir.
Sebail rayonu Bakı şeherinin en qedim rayonu olaraq, öten esrin 20-ci illerinden inzibati erazi vahidi kimi formalaşmışdır. Rayon evvelce «Bayıl- Bibi-Heybet», 1931-ci ilden «Stalin», 1960-cı ilden ise «26 Bakı Komissarları» adını daşımış ve
»Azerbaycanin inzibati bolgusu
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç