irili-xırdalı 100-den artıq tarixi-memarlıq incesenet abideleri ve
arxeoloji abideler mövcuddur. Onların 30-dan çoxu dövlet terefinden qorunur.
Onlardan Ordubad şeherindeki orta esrlere aid «Serşeher mescidi», «Anbars mescidi», «Qeyseriyye»,
«Cüme mescidi», «Mingis mescidi», «Tekeşiyi mescidi», 48 kehriz, XVI esrin tarixi yadigarı olan hamam
binası, «Nüsnüs piri», «Venend mescidi», XVIII esrin yadigarı, qedim «İpek yolu»nun üzerinde olan Aza
körpüsü, XVI esrin arxeoloji qalıqları olan «Xarabagilan» qoruğu, akademik Y. Memmedeliyevin, böyük edib
M. S. Ordubadinin ev muzeyleri, Ordubad rayon Tarix Diyarşünaslıq muzey ve s. mövcuddur.
Naxçıvan diyarında qedim insanın meskunlaşdığı esas bölgelerden biri olan Ordubad rayonunun erazisi Daş
dövründen başlayaraq orta esrlere qederki abidelerle zengindir. Gemiqaya qayaüstü tesvirleri deniz seviyyesinde
3907 m yükseklikde yerleşen Qapıçıq zirvesinin cenub ve qerb yamaclarındakı Nebiyurdu, Camışölen ve
Qaranquş yaylaqlarındadır. Qaya tesvirlerinin toplandığı başlıca bölge Qaranquş yaylağıdır. Dünya
medeniyyetinin nadir incisi Gemiqaya en qedim yaşayış meskenlerindedir. Tivi ve Nesirvaz kendlerinden şimal-şerqde, Qapıcıq dağının cenub-şerq yamacındakı Qaranquş yaylağı erazisi Eneolit, Tunc ve ilk Demir
dövrlerinde Naxçıvanın qedim sakinlerinin esas ov meskenlerinden biri idi. Ele hemin dövrlerde burada iri qaya
parçaları üzerinde heyvan resmleri, ov ve reqs sehneleri, müxtelif işareler ve damğalar hekk olunmuşdur.
Gemiqayada aşkar edilmiş (1968) qedim tesviri senet nümuneleri e. e. VI-I minilliklerde Azerbaycan erazisinde
yaşamış qedim ehalinin heyat terzini, dünyagörüşünü, adet-enenelerini, dini-ideoloji ve estetik tefekkürünün
inkişafını izlemeye imkan verir. Qaranquş yaylağında, Gilançay vadisinde Naxçıvan tayfalarının qedim yurd
yerleri, yaşayış meskenleri, nekropollar ve ibadetgahlar vardır.
Tedqiqatlar neticesinde e. e. II minillikde Gilançay vadisinin Arazboyu düzenliklerle qovuşduğu
»Naxcivan Muxtar Respublikası
»Azerbaycanin inzibati bolgusu
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç