SİDQİ (Seferov Mehemmed Tağı Kerbelayi Sefer oğlunun texellüsü; 22.3.1854, Ordubad şeheri – 9.12.1903, Kengerli royonunun Qarabağlar kendi; Naxçıvan şeherinde defn edilmişdir) – maarifçi, pedaqoq, şair, publisist. Medrese tehsili almış, klassik şerq poeziyasını ve felsefesini mükemmel öyrenmişdir. Gencliyinde ticaretle meşğul olmuş, ailesini dolandırmaq üçün çayxana açmışdı; çayxana, bir növ, ziyalıların, edebiyyat heveskarlarının toplaşdığı medeni merkez, qiraetxana rolunu oynayırdı. Sidqi Ordubadda “Exter” (1892, maarifçi ziyalı Hüseyn Sultan Kengerli ile birge), Naxçıvanda ise “Terbiye” (“Mektebi-Terbiye”, 1894) mektebi tesis etmiş, xalq müellimi kimi şöhret qazanmış, edebi-medeni tedbirlerin ve teatr tamaşalarının esas teşkilatçılarından olmuşdur. Elmi-pedaqoji deyere malik yeddi dersliyin (“Nümuneyi-exlaq”, “Töhfeyi-benat, yainki Qızlara hediyye”, “Müxteser coğrafiya risalesi” ve s.) müellifidir (elyazmaları Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Füzuli adına Elyazmalar Institutunda saxlanır). Sidqi bedii yaradıcılıqla da meşğul olmuşdur. Ordubadda fealiyyet gösteren “Encümeni-şüera” edebi meclisinin feal üzvlerinden idi. Pedaqoji fealiyyeti ile bilavasite bağlı olan edebi irsi qezellerden (300-den çox), “Mesneviyyati-meneviyye” adlı irihecmli menzumeden, “Keble Nesir” menzum hekayesinden, “Heykeli-insane bir nezer” edebi-felsefi traktatından (1912 ilde kitab halında çap edilmişdir), 20-den çox hekayeden ibaretdir. Sidqi Azerbaycan uşaq nesrinin ilk yetkin nümunelerini yaratmışdır. “Mekteb hekayeleri” kimi tanınan bu eserlerde (“Mektebe davam”, “Gözütox uşağın hekayeti”, “Yalançı uşaq”, “Sexavetli uşaq” ve sair) o, özünün maarifçilik ideyalarını, pedaqoji görüşlerini, yüksek menevi-exlaqi keyfiyyetlerini bedii şekilde tebliğ etmişdir. Onun teşebbüsü ile “Terbiye” mektebinde A. S. Puşkinin anadan olmasının 100 illik yubileyi keçirilmiş (1899), bu münasibetle Sidqi meruze etmişdir (1914-cü ilde kitabça halında çapdan çıxmışdır). Sidqi publisistika sahesinde de

[1] 2 >>