Azerbaycan Xalq Cümhuriyyeti - Şerqde ilk parlamentli respublika


1918-ci il mayın 28-de Azerbaycan Xalq Cümhuriyyetinin yaradılması Azerbaycan xalqının heyatına böyük ve elametdar hadise kimi ebedi daxil olmuşdur. Hemin tarix Respublika günü kimi tentene ile qeyd edilir.

1917-ci ilin fevralında Rusiyada monarxiya rejimi devrildi. Hakimiyyete gelen Müveqqeti hökumet Müessisler Meclisine seçkiler keçirdi. Lakin Müveqqeti hökumet uzun müddet hakimiyyetde qala bilmedi. 1917-ci ilin oktyabrında hakimiyyet çevrilişi baş verdi. Ona göre de Cenubi Qafqazdan Müessisler Meclisine seçilen deputatlar Rusiyaya gede bilmediler. Onlar 1918-ci il fevralın 14-de Tiflisde Cenubi Qafqazın ali hakimiyyet orqanı olan Zaqafqaziya Seymini-Zaqafqaziya parlamentini yaratdılar. Seymde Müselman Fraksiyasının Müessisler Meclisine seçkiler zamanı Azerbaycanın, habele bütün Cenubi Qafqazın bir milyondan çox türk-müselman seçicisinin sesini qazanmış 44 deputat temsil edirdi. Müselman fraksiyası ve ya müselman şurası, eslinde, Zaqafqaziya müselman parlamenti funksiyasını yerine yetirirdi.

Dövlet dumalarında olduğu kimi, Zaqafqaziya Seyminin de en ardıcıl üzvleri Azerbaycan nümayendeleri idiler. Mehz onların telebi ile 1918-ci il aprelin 9-da Zaqafqaziya Seymi Zaqafqaziyanın müsteqilliyini elan etdi ve Birleşmiş Zaqafqaziya Cümhuriyyeti yaradıldı. Lakin keskin milli menafe ziddiyyetleri Zaqafqaziya Seyminin ve Zaqafqaziya Cümhuriyyetinin konkret addımlar atmasına imkan vermedi. Neticede 1918-ci il mayın 25-de gürcü nümayendeler Seymden çıxdılar ve mayın 26-da Gürcüstanın müsteqilliyini elan etdiler.

1918-ci il mayın 27-de Müselman Fraksiyasının, yeni Zaqafqaziya müselman şurasının (Zaqafqaziya müselman parlamentinin) üzvleri de ayrıca iclas keçirdiler ve Azerbaycanın müsteqilliyini elan etmek qerarına geldiler. Bu meqsedle Zaqafqaziya müselman şurası özünü Azerbaycan Milli Şurası, daha doğrusu, Azerbaycan Parlamenti elan etdi. Bununla, eslinde Azerbaycanın tarixinde ilk parlament

[1] 2 3 ... 7 >>