torpaqların yerli ehaliden alınıb gelme ehaliye verilmesini, yerli ehalinin yaşamaq imkanlarının elinden alınmasını M.Ceferov "dövlet işi yox", yerli ehaliye qarşı yöneldilmiş "dövlet belası" hesab edirdi.

M. Ceferov Sankt-Peterburqda olduğu dövrde Lenkeran balıqçıları, Şamaxı müellimleri, müselman ruhanileri ona bir deputat kimi müraciet etmişler. O, ehalinin ireli sürdüyü meseleleri hell etmek üçün bir sıra dövlet idareleri ve nazirliklerle elaqe saxlamış, onların helline çalışmışdır.

Fevral inqilabını (1917) reğbetle qarşılayan M.Ceferov 1917-ci ilin martın 9-da Müveqqeti hökumetin gösterişi ile 4-cü Dövlet dumasının üzvlerinden yaradılan Xüsusi Zaqafqaziya Komitesinin terkibine daxil idi. Hemin komitede ona senaye ve ticaret işlerine rehberlik tapşırılmışdı. Bu komite Müveqqeti hökumet terefinden 1917-ci il martın 6-da bütün xalqa elan olunmuş prinsipler esasında Zaqafqaziya diyarında möhkem qayda yaratmalı ve diyarda hakimiyyet orqanını teşkil etmeli idi.

M. Ceferov Fevral inqilabı neticesinde elde olunmuş azadlığı müdafie etmek, qoruyub saxlamaq üçün bütün seyleri birleşdirmeye çağırırdı: "Bu azadlığı elinizden vermeyin, onu elinizde möhkem saxlayın, iç işleri barede ise sonra danışarıq". Çarizmin devrilmesi erefesinde fealiyyet göstermiş 4-cü Duma tribunasından istifade eden M.Ceferov öz sesini müxalifetin sesine qoşaraq "merkezleşdirilmiş bürokratik mexanizmin Rusiyanın özge xalqlarının milli hisslerini" tehqir etdiyini tam açıqlığı ile bildirmişdir. M.Ceferov 1917-ci il aprelin 15-20-de Qafqaz müselmanlarının Bakıda keçirilen qurultayında çıxış etmiş, müselmanları birliye çağırmışdır. Hemin il noyabrın 15-de Tiflisde yaradılan Zaqafqaziya Komissarlığında M.Ceferov ticaret ve senaye komissarı vezifesini tutmuşdur. M. Ceferov 1918-ci il fevralın 23-den Tiflisde işe başlayan Zaqafqaziya seyminin Müselman fraksiyasının üzvü, bu fraksiyanın ümumi reyaset heyetinin sedr müavini olmuşdur. O, seymin ve Müselman fraksiyasının iclaslarında defelerle

<< 1 [2] 3 4 >>