Ermenistan-Azerbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişesi XX yüzilliyin tarixine en facieli münaqişelerden biri kimi daxil olub, onun
neticeleri milyonlarla insanın taleyine ciddi tesir gösterib.
1988-ci ilde ermeni terefinin Azerbaycanın tarixi torpaqlarına açıq formada erazi iddiaları ve etnik zeminde texribatları ile
başlamış bu münaqişe Ermenistanın Azerbaycana qarşı herbi tecavüzü ile neticelenib.
Sovet İttifaqı rehberliyinde temsil olunan ermeniler, Ermenistan SSR-in rehberliyi ve xaricdeki ermeni diasporu 1980-ci illerin
evvellerinden SSRİ-nin merkezi hakimiyyetinin zeiflemesinden istifade ederek Azerbaycan SSR-in terkibinde 1923-cü ilde
yaradılmış Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayetinin (DQMV-nin) qopardılaraq Ermenistan SSR-e birleşdirilmesi üçün meqsedyönlü
herekete keçib.
Ermeni şovinisti Z.Balayanın 1981-ci ilde ermeni dilinde Yerevanda, 1984-cü ilde rus dilinde Moskvada çap edilmiş “Ocaq”
kitabında Azerbaycana qarşı esassız erazi iddialarının ireli sürülmesi, 1987-ci ilin noyabrında Sov.İKP MK-nın baş katibi Mixail
Qorbaçovun müşaviri Abel Aqanbekyanın Parisde “L’Humanité” qezetine müsahibesinde DQMV-nin Ermenistana
birleşdirilmesini desteklemesi, 1987-ci ilin payızında Yerevanda teşkil edilmiş mitinqlerde ermeni milletçileri terefinden
azerbaycanlılara qarşı zorakılığa çağırışlar, erazi iddiaları bu fealiyyetin terkib hisseleri olub.
1987-ci ilin sonlarından Ermenistan SSR-in Qafan rayonunda azerbaycanlıların öz tarixi torpaqlarından qeddarlıqla depor-
tasiya prosesi başlayıb. 1988-1989-cu illerde Ermenistanın başqa rayonlarında (Amasiya, Ararat, İcevan, Yeğeqnadzor, Meğri,
Sisyan, Gorus, Qukark, Vardenis, Masis, Ezizbeyov, Artaşat, Hoktemberyan, Noyemberyan ve s.) ve şeherlerinde (Yerevan,
Kirovakan, Hrazdan, Stepanavan, Spitak, Cermuk, Gümrü ve s.) yaşayan azerbaycanlıların da aqibeti eyni olub. Ermenistanda
yaşayan 250 minden çox azerbaycanlı öz tarixi torpaqlarından zorla qovulub, onlardan 216 nefer vehşicesine qetle yetirilib,
1154
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç