Güldefne toxumu (Hilba)
Latınca adı. Trigonella foenum-graecum.
Türkce adı. Çemenotu.
İngilisce adı. Fenugreek.
Rusca adı. Pajitnik sennoy.

Yayılması
Avroğa, Asiya, Amerika, Afrika demek olar ki, güldefne dünyanın çox hissesinde biten bir bitkidir. Azerbaycanda güldefne ekilmesede yabanı halda bitir. Eger respublikamızda ekilse çox yaxşı biter ve bol mehsul verer.

Botanikası
Bir illik 40-60 santimetre qeder boyu olan bitkidir. Bitkinin saplağı tam yuvarlaq olmasada içerisi boşdur. Yarpaqları yonca kimi üç yarpaqdır. Yarpaq sapları yarım santımdır. Yarpaqlar biraz qalın üst hissesi tüklüdür. Çiçekler 10-15 mm qeder olub, yarpaq diblerinden saplaqsız olaraq çıxar. Meyveler lobya kimi qının içerisinde olub, 5-10 sm-lik qının içerisinde olurlar. Her qında 15-20 eded toxum olur. Toxumlar 3-5mm olub sertdirler. Rengi tünd sarıdır. Özünemexsus bir qoxusu vardır.

Kimyevi terkibi
Güldefnenin tibde toxumları (bezen meyvede deyirler) istifade olunduğundan kimyevi terkib yalnız meyveler haqqında olacaqdır. Terkibinde steroidli saponinler (diosgenin) ve qelevi xasse olaraq ise trigonellini-den teşkil olunmuşdur. Bunlardan başqa toxumlarda diosgenin, gitogenin, ve tigogeninden teşkil olunmuş fenugreekin steroidal sapogeninler aşkar edilmişdir. Toxumların terkibinde flavonoidlerden viteksin, naringenin, kersetin, trisinler aşkar edilmişdir. Güldefneye özünemexsus qoxunu veren madde ise stolon ve linalol, asetil turşusu, butanol turşusu, izovalerian turşusu kimi maddeler qarışığından ibaret birleşmelerdir. Toxumların terkibinde zengin kalsium, demir ve beta karotinler vardır. Toxumlarda 30 faiz zülal, 26 faiz nişasta, 13 faiz lif ve 4 faiz qatran vardır.

Güldefnenin (Hilba) xalq tebabetinde istifadesi
Azerbaycanda bezi insanların hilba dedikleri, esl adı ise samanlıq güldefnesi olan bu bitkinin faydalarını saymaqla bitmeyen bir bitkidir. Güldefne toxumu bir enerji menbeyidir, kimyevi terkibine diqqet yetirende o qeder zengin bir terkibi vardır ki, bu

[1] 2 3 ... 5 >>