Şirin biyan kökü haqqında
Latınca Glycyrrhiza glabra
Türkce. Meyan kökü.
İngilisce. Licorice
Rusca. Solodka.
Yayılması
Biyan bitkisi Azerbaycanın deyerdim ki, her yerinde alaq bitkisi bitkisi kimi bitmekdedir. Amma daha çox Şirvan, kür araz ovalığında bitmekdedir. Bitkiye Azerbaycanda bezen Azerbaycan jenşenide deyirler. Biyan tek Azerbaycanda yox orta Asiyada, Türkiyede, İranda, Rusiyanın cenubunda, Hindistanda, Cenubi Avropada yabanı halda bitir. Biyan bitkisi bir çox dövletlerde artıq becerilir. Artıq Azerbaycanda da biyan saheleri salınmışdır. Azerbaycandan dünyanın bir çox dövletlerine biyan kökü ve biyan ekstraktı ixrac olunur.
Botanikası
Biyan bitkisi texminen 1 metre yaxın kol bitkisidir.çox illik bir bitkidir, yarpaqları bir birine paralel tüksüz tünd yaşıl rendedir. Bitki balaca balaca çox ve seyrek çiçekler çiçekleyir. Toxumları çox toxumludur.
Kimyevi terkibi
Triterpen saponinleri 5-23%, Qlisirizin, saxarozadan 100 qat şirin olan 24-hidrooksiqlisirizin, biyan kökünün terkibinde 30-dan çox flavanoidler var ( bunlar likviritin, ramnolikviritin, izokversetin, rutin, saponaretin, uralozid, astraqlin ve sair) , qliserizin turşusu, C vitamini.
Şirin biyan kökünün tibbde istifadesi
Bakteriostatik tesiri var.
Viral infeksiyalar eleyhine tesiri vardır.
Mukolitik ve antitussiv tesiri vardır.
İltihab eleyhine qan kesici tesir (antiflogistik tesir)
Spazmolitik tesir.
Mede turşuluğu eleyhine tesir.
Antiallergik tesir.
Göbelek eleyhine antigunqal tesir.
Antimikrob tesir.
Antioksidant tesir.
Yan tesirleri
Terkibinde hormonlarabenzer tesirli triterpen saponinleri olduğu üçün uzun müddet istifade olunması meslehet görlmür, günde 50 qram ve ondan artıq istifade edildikde hüceyrede Natrium ve Kalium nisbetlerinde pozulmalar baş verir. Beleki kaliumun bedenden çıxarmasını süretlendirir. Yüksek dozada qebulu baş ağrıları, tezyiq yükselmesi, şekerin qalxması ile neticelenir.
Hansı hallarda stifade etmek olmaz.
Yüksek tezyiqde, şeker
»Saglamliq, heyat bilgileri
»Oxu zalına keç