qocalmasını tezleşdirir. Tekrarlayıcı faktor АР-1 ise kollagenin dağılması, deride kiçik qüsurlar ve qırışların formalaşmasına getirib çıxarır.

Serbest radikallar hüceyrelerin DNT ve RNT, lipid, yağ molekullarını zedeleye bilir. Hüceyre daxilinde serbest radikalların aqressiv tesirine qarşı müdafie mexanizmi mövcuddur. Bunlara superoksiddismutaza fermenti ve s. aiddir. Qida ile qebul edilen bezi maddeler: vitaminler (A, E, C), meyve, terevezler, yaşıl çay, qehve ve s. antioksidant (serbest radikalları neytrallaşdıran) tesire malikdir. Antioksidantların izahi miqdarı orqanizmde eks reaksiya (hüceyredaxili oksidleşme proseslerinin güclenmesi) törede biler.

Sehvlerin töretdiyi facie nezeriyyesi
1954-cü ilde amerikalı fizik M.Ssilard qocalmanın mutasiyalarla bağlı olması barede hipotez ireli sürür. O, ionlaşdırıcı şüalanmanın müxtelif canlı orqanizmlere tesirini öyrenmekle radiasiyanın heyvanlar ve insanların yaşama müddetini azaltmaları barede neticeye gelir. Radiasiya DNT-de mutasiyaların inkişafına sebeb olmaqla, qocaqlıq elametlerinin: xestelik, qaçların ağarması ve s. getirib çıxarır. Ssilardın hesab edirdi ki, bioloji növlerin yaşlanma sebebi mutasiyalardır. Lakin o, radiasiyaya meruz qalmayan canlı orqanizmlerde yaşlanmanın mexanizmini izahını vere bilmir.

Ssilardın ardınca tedqiqatçı L.Orgel canlı hüceyrelerde mutasiyaların yalnız xarici aqressorların (ultrabenövşeyi ve ionlaşdırıcı şüalanma, serbest radikallar, virus ve diger mutagen amillerin toksiki tesiri) neticesinde deyil, hem de spontan proses kimi baş vermesini qeyd edir. Yeni hüceyrenin genetik aparatında sehvler daxili ve xarici amillerin tesirinden yarana biler. Onlar hüceyrenin funksiyasını pozaraq, onun yaşlanma ve ölümüne getirib çıxarır.

Apoptoz nezeriyyesi (hüceyrenin öz-özünü mehv etmesi)
Akademik V.P.Skulaçevin ireli sürdüyü hüceyre apoptozu nezeriyyesi (yunan dilinden tercümede «yarpaq tökümü») hüceyrelerin ölümünü qaçılmaz, proqramlaşdırılmış proses hesab edir. Orqanizmin

<< 1 ... 6 7 [8] 9 10 11 >>