Аmenoreya – aybaşı funksiyasının pozğunluğu olub, reproduktiv yaş dövründe olan qadınlarda (16-45 yaş) 6 ay ve daha uzun müddet erzinde menstruasiyanın baş vermemesi ile xarakterize edilir. Amenoreya müsteqil xestelik olmayıb, orqanizmde geden genetik, biokimyevi, fizioloji, psixoloji pozğunluqların elameti kimi özünü büruze verir. Psevdo amenoreya hallarında yumurtalıq ve uşaqlıqda siklik ve hormonal deyişiklikler davam edir, lakin anatomik maneeler sebebinden aybaşı axıntısına rast gelinmir. Heqiqi amenoreya zamanı ovulyasiya olmadığından qadınlarda hamilelik baş tutmur.

Amenoreyanın tesnifatı
Amenoreyanın iki tipi qeyde alınır: psevdo ve heqiqi. Psevdo amenoreya zamanı yumurtalıq ve uşaqlıqda siklik ve hormonal deyişiklikler saxlanılır, lakin anatomik maneeler sebebinden aybaşı axıntısı baş vermir. Bu maneelere cinsi orqanların anadangelme inkişaf qüsurları: uşaqlıq yolu, uşaqlıq boynu ve qızlıq perdesinin atreziyası aiddir. Anatomik qüsurdan asılı olaraq, psevdo amenoreya zamanı aybaşı qanı uşaqlıq borularında (hematosalpinks), uşaqlıq boşluğunda (hematometra) ve ya uşaqlıq yolunda (hematokolpos) toplana biler.

Heqiqi amenoreya üçün aybaşı qanaxmaları ve orqanizmde onun bağlı siklik deyişikliklerin olmaması xarakterikdir. Heqiqi amenoreya zamanı ovulyasiya olmur ve hamileliyin baş tutması qeyri-mümkün hesab olunur. Yaranma sebebinden asılı olaraq, heqiqi amenoreya fizioloji ve ya patoloji olur.


Fizioloji amenoreya xestelik sayılmır ve orqanizmin tebii halı (hamilelik, südverme) ve ya qadınların yaş dövrleri (uşaqlıq, menopauza) ile bağlı olur. Patoloji amenoreya ise eksine, qadın orqanizminde funksional ve ya üzvi pozulmalardan xeber veren heyecan siqnalıdır. Eger aybaşı yeniyetme dövründen baş vermirse, bu birincili amenoreya adlanır. Müntezem olan aybaşı sonradan müeyyen sebebler neticesinde kesilirse, bu ikincili amenoreya sayılır.

Birincili amenoreyanın esas yaranma sebebleri
amenoreyanın sebebleri
Birincili amenoreyanın yaranma

[1] 2 3 ... 6 >>