Qladiatorlarin doyushu oz
bashlangicini qedim ruslarin
defn merasimlerinden goturub.
Romalilar ruslarin milli adet-
enenelerinin bir qoluna
esaslanaraq doyush novunu
yaradiblar. Qedim Yunan
tarixchisi Tit Livinin yazdigina
gore, qladiatorlarin ilkin
doyushu bizim eradan evvel
264-cu ilde Romada Desim
Yunia Brutun defninde olub.
Zaman kechdikce, ruslarin
enenesi burada da davam
etdirildi. Nehayet, b.e.e. I esrde
eylenceli ve terbiyelendirici
ehemiyyete malik tamashaya
chevrildi. Daha sonra eyalet
canishinleri, serkerdeler,
hemchinin, imperatorlar yeni
rutbe elde etdikde teshkil
olunan bayram shenlikleri
sirasinda qladiatorlar doyushu
de yer aldi. Hetta, oyunlarin
kechirilmesi uchun amfiteatrlar
insha edilmeye bashladi.
Getdikce arenalarda
doyushenlerin sayi mutemadi
olaraq artirdi. Onlarin choxlugu
siyasi nufuzun gostericisi idi.
Bele ki, bizim eradan evvel 65-ci
ilde Yuliy Sezar imperator
sechilende 320 cut
doyushchunu meydana
chixartdi. Artiq doyush kutlevi
hal aldi. Qeribesi o idi ki, yerli
ehalinin de qladiator
doyushlerine maragi vardi.
Kutlenin chox az qisminin
edaletsiz sandigi oyunlarin
kechirilmesine Romada bash
veren Spartak usyani da mane
ola bilmedi. evveller doyushun
teshebbuskari yalniz hakim
dairenin numayendeleri idi.
Sonralar zadeganlar ve elit
tebeqenin mensublari da
qladiator doyushlerinin maraqli
terefi kimi chixish edirdiler.
Muxtelif zaman keshiklerinde
bu qanli sehneler gah yarish,
gah da emelli-bashli olum-qalim
meselesi kimi qabardilib.
Oktavian Avqustun teshkil etdiyi
doyushlerde 10000-e yaxin
insan ishtirak edib. Troyanin
teshebbuskari oldugu yarish
123 gun davam edib. Neronun
dovrunde arenaya adli-sanli
matron ve senatorlar chixirdi.
Domisian ise qadinlar ve
cirtdanlar arasinda doyush
teshkil edirdi. Bezi imperatorlar
ayri-ayri qladiatorlara bashchiliq
edirdi. Kommod bu oyunlara o
qeder alude olub ki, ozu de bir
neche defe ishtirakchi rolunda
arenaya chixib. chox

[1] 2 >>