tükden asılıdır. Sadece onun qeyri-adi iradesi var, vessalam.
Tom menim Luiza barede dediklerimi ona çatdıranda ezabkeş qadın bele dedi:
- Günü sabah mene göz deyecek, baxarsız, men ölümün bir addımlığında olacağam...
Men ise etiraz etdim:
- Lakin mene ele gelir ki, sizin kifayet qeder gücünüz var; istek de olsaydı... pis olmazdı....
Men çoxdan müşahide etmişdim ki, şen meclisde, arzu olunan tay-tuşlar arasında bu qadın hetta bütün geceni yorulmadan reqs oynaya bilir; eger burada ona serf etmeyen darıxdırıcı bir şey, yaxud kimse olsa, Tom mütleq onu eve aparır.
Deyesen menim cavabım onun xoşuna gelmemişdi, Luiza mene nezaketle gülümsedise de, onun iri, mavi gözlerinde ciddilik vardı. Nehayet, Luiza dedi:
- Siz, düzü, gözleyirdiniz ki, men yıxılıb öleceyem ve siz de baxıb hezz alacaqsınız...
Luiza erinden çox yaşadı. Onlar yaxtada deniz seyahetine çıxmışdılar; Luiza donmamaq üçün yun şala bürünmüşdü. Tom ise möhkem soyuqladı ve öldü. Tomdan Luizaya yaxşı miras ve bir qız övladı qaldı. Luiza ümidsiz idi ve onun bele bir zerbeye dözmesi de teeccüblüydü. Dostları Tomun ardınca onun da o dünyaya gedeceyini gözleyirdi. Hamı Luizanın qızına acıyırdı; yazıq qızcığaz tenha qala bilerdi. Buna göre de dostlar Luizaya diqqeti ikiqat artırdılar; elini ağdan qaraya vurmağa qoymurdular. Luizanın qayğısız ve rahat olması üçün ellerinden geleni edirdiler. Başqa cür nece ola bilerdi?! Axı Luiza üçün her hansı bir yorucu, yaxud maraqsız bir şey baş verseydi, derhal üreyini tutur, bayılırdı. Bele vaxtlarda o, ölümün bir addımlığında olurdu. Luiza deyirdi ki, onun qayğısını çeke bilen adamın sadece olmaması onu mehv ede biler, bes o, sevimli Ayrisini bu zeif bedeni ile nece böyüdecek?! Herden, dostları deyirdi ki, yeniden ere getsin. O ise ah-vay edir, cavab verirdi ki, bu xeste ürekle ere getmek olar? Elbette, sevimli Tomu da bu işi beyenerdi, yeqin ki, Ayris üçün de yaxşı olardı. Eh, axı kim bu bedbext elille aile qurar, onunla gün keçirmek isteyer, he?
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç