yoxsullaşdırırdı. Sükut, pıçıltı, günde min defe oxunan kağız-kuğuzların xışıltısı, lal-dinmez oturub döne-döne günleri saymaq, ümidsiz-ümüdsiz öz sonunu gözlemek, cüzi, miskin bir qeyret hissi, min defe alçaldılmış, min defe tehqir edilmiş heyat! O heyatı indi bir künce qısnayıblar, dehşete gelib, ne edeceyini bilmir! Birden-bire o bunların hamısını duydu, iyini aldı. Bu, qorxu iyi idi. Sonuncu neheng, lal bir qorxu idi ve o da bunu duyurdu. Bildi ki, onu bir defe de hebs düşergesinde, adamları küçelerden, yatan yerden getirib baraklara dolduranda ve hemin adamlar da başlarına ne geleceyini gözleyende hiss etmişdi...
Qonşu stol arxasında iki nefer oturmuşdu: saçını tağdan ayırmış qadın ve onun eri. Qarşılarında, texminen, yeddi-sekkiz yaşlarında bir oğlan uşağı dayanmışdı. Stolların arasında çox vurnuxmuş, hereden bir-iki söz eşidenden sonra qayıdıb gelmişdi.
O:
– Niye biz yehudiyik? – deye anasından soruşdu.
Qadın cavab vermedi.
Ravik Morozova baxdı:
– Men xestexanaya gedesiyem,–dedi.
– Men de çıxıram.
Onlar pillekenle yuxarı qalxanda Morozov dedi:
– Çox bilmeyin özü de yaxşı deyil. Bunu sene köhne antisemit kimi deyirem!
«Katakomba»dan sonra xestexana adama cennet kimi görünürdü. Elbette, burda da derd-elem, ezab-işgence, xestelik vardı, ancaq bilirdin ki, onların nese ağlasığan bir sebebi var. Niye bele olduğunu bilirdin ve bir de onu bilirdin ki, neyi elemek olar, neyi yox... Her şey gerçek idi ve görürdün, ona qarşı nese elemeye çalışırdın...
Veber müayine otağında oturub qezet oxuyurdu. Ravik onun çiyinleri üzerinden öteri qezete baxıb:
– Yaxşı yazıblar, elemi?–dedi.
Veber qezeti yere tulladı:
– Satqınlar! Bizim siyasetçilerin elli faizini asmaq lazımdır!
– Doxsan faizini,–deye Ravik düzeliş verdi.–Düranın xestexanasında yatan qadından xeber var?
Veber hirsli-hirsli siqaret çıxardı:
– Yaxşıdır... Sizin ne vecinize, Ravik?! Ancaq men fransızam!
– Men ise heç neyem... Ancaq isterdim ki, Almaniyanın bütün bedbextliyi de bu cür satqınlıqdan

<< 1 ... 371 372 [373] 374 375 ... 402 >>