Y A X Ş I P A D Ş A H I N N A Ğ I L I
Size kimden deyim, yaxşı padşahdan. Raviler bele revayet edir ki, eyyami-qedimde ya Çinde, ya Maçinde bir yaxşı padşah varmış. Bu padşah çox adil padşah imiş. Hamıdan, hamıdan adil. Yaxşı padşah heç vede öz reiyyetlerine gülden ağır söz demezmiş. Ne incidermiş onları, ne boyunların vurdurarmış, ne de asarmış. Padşahın yaşı ötmüşdü, amma ömrü boyu o neinki adam, heç taxtabiti, bire de öldürmemişdi.
Ele buna göre de padşahın çarpayısı bireyle dolu idi ve padşah yazıq geceler yata bilmirdi. Gecenin bir yarısı, görürsen, dururdu, çırağı yandırırdı, bir-bir bireleri tuturdu, amma öldürmürdü. Onları arvadının çarpayısına atırdı. Padşah arvadıyçün elden-ayaqdan gedirdi. Lap «getme gözümden, gederem özümden» idi. Bireleri de arvadının çarpayısına onu incitmek, ona eziyyet vermek üçün atmırdı. Yox, padşah bilirdi ki, birelerin arvadına heç bir ziyanı deymeyecek. Arvadı, maşallah, ele berk yatırdı ki, isteyirsen üstüne bir qoşun bire, taxtabiti burax, vecine deyildi. Arvad ele berk yatırdı ve hem de ele berk xoruldayırdı ki, büllur - demir-beton sarayın sütunları tir-tir titreyirdi.
Padşah qaragün birteher canını birelerden qurtarıb mürgüleyen kimi gözünün çimirini almamış tezeden dik atılırdı - onu arvadının xorultusu oyadırdı. Sübh tezden arvad yuxudan dururdu - aya deyirdi sen çıxma, men çıxım, güne deyirdi sen çıxma, men çıxım. Amma padşah seher, xorultu kesilenden sonra da yata bilmirdi - axı işi-gücü vardı. Bir memleketin ki, padşahı seher yatıb yuxuya qala, o memleketin işleri ne sayaq olar?
Padşah bele bedbext padşah idi.
Sözün düzü, padşahın öz padşahlığı üçün de çox gözü atmırdı. Padşah olmaqdan lap bezmişdi. Ondan olsaydı çoxdan taxt-tacdan el çekerdi. Amma el çekmirdi. Çünki el çekseydi taxta veziri çıxacaqdı. İşdi şaye vezir şah olsaydı, o, neinki memleketdeki bütün bireleri, taxtabitileri, milçekleri ve qarğaları qırıb öldürecekdi. Vezir hem de o biri vezirleri, vekilleri, kim bilir belke ele padşahın
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç