İblisle sövdeleşme-Mark Tven
Bele bir şeraitde qelbimi İblise satmaq qerarına geldim – polad sehmlerinin mezennesi düşmüş, diger sehmlerin de veziyyeti ürekaçan deyildi, etibarlı müessiseler de iflasa uğrayırdılar. Ne qeder ki, elimde bir miqdar servetim var, tez bir zamanda onu dövriyyeye buraxıb kapital toplamaq lazım idi. Çox yubanmadan yerli dellallardan biri cenab N.-e teklif edilen mehsulun ve onun hansı veziyyetde olmasını etraflı tesvir eden mektub yolladım. İblisle görüş gecikmeden tez bir zamanda teşkil edildi. Müqavile bağlandığı teqdirde dellal 2,5 % komisyon haqqı alacaqdı. Düşüncelere dalmış veziyyetde qaranlıq otaqda eyleşib İblisin yolunu gözleyirdim. Ele sükut hökm sürürdü ki, milçek uçsaydı vızıltısı eşidilerdi. Budur, uzaqdan gücle eşidilen qalın kilse zenglerinin sesi geceyarısının düşmesinden xeber verir: bom-m, bom-m. Ayağa qalxıb daxilen özümü qonağın qulaqbatırıcı gurultu ve kükürd iyi ile müşaiyet edilen gelişine hazırlayıram. Lakin ne gurultu qopdu, ne de kükürd iyi geldi. Bağlı qapının arasından sakitce içeri keçen müasir görünüşlü İblis sehnede görmeye adet etdiyimiz görkemde idi – hündür, qedd-qametli, yüngül yerişli, eyninde bedeni saran triko, böyründe şpaqa, çiyinlere atılmış enli qısa plaş, üzerine başı aşağı eyilmiş lelek sancılan qoçaqcasına şaxı sındırılmış şlyapa, ağıllı üzünde ince mefistofelvari istehzalı tebessüm. Ancaq ne od tutub yanır, ne de tunc kimi qıpqırmızı rengdeydi, qetiyyen! Nese möhkem közerdilmiş meşele, direye, ya da kölge kimi yaşıl çalara malik beyaz alov rengli sütuna benzeyirdi. O, ayın buludsuz semada yüksekde durduğu zaman tropik denizinin lepelerle örtülmüş sethi kimi gümüşü şöle saçırdı.İblis sol elini şpaqanın qebzesine qoyub, sağ eli ile de şlyapasını çıxardı ve yüngül hereketle havada yarımdaire cızıb nezaketle meni salamladı. Biz eyleşdik. Ah, o, möcüzevi şölesi ile nece de göz oxşayırdı, yeni reng seçimi ona nece de yaraşırdı! O, deyesen, işığından aydınlanan üzümde heyranlığımı oxudu,
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç