Anna Stranski-Cek London
Men demişdim, insanları tiplere bölmek olar? Eger demişdimse icaze ver deqiqleşdirim — hamısını yox. Sen şübhelenirsen, men seni heç bir tipe aid ede bilmerem, seni sınaya bilmerem. Men fexr edirem ki, 10 insandan 9-nun davranışını qabaqcadan müeyyen ede bilirem. Sözlere ve davranışlara göre men 10 insandan 9-nun ürek döyüntülerinin ritmini müeyyenleşdire bilerem. Amma onuncusu menim üçün bir müemmadır, ümidsiz bir haldayam, çünki bu meni aşan bir şeydir. Bu onuncu mehz sensen.Ele bir şey olubmu ki, iki sakit ruh, bir-birinden bele ferqlenen, bir-birine bele yaraşırlar? Elbette, biz çox vaxt eyni terzde düşünürük, lakin hetta ferqli hissler keçirerken bele bir-birimizi başa düşürük, herçend bizim ortaq dilimiz yoxdur.Lakin bize ucadan teleffüz edilmiş sözler lazım deyil. Biz bunun üçün heddinden artıq anlaşılmaz ve müemmalıyıq. Ola bilsin ki, Tanrı bizim sessiz tamaşamıza baxaraq gülür.Bütün bunlarda yegane işıltı bizim şiddetli, yeterince böyük temperamente malik olmağımızdır ki, bizi başa düşe bilsinler. Düzdür, biz bir-birimizi tez-tez başa düşürük. Amma biz şübhelendikce sezilmeyen işıltılarla, tutqun hisslerle, kabuslar kimi, bizi izleyecekler bütün bu hissler doğrunu qebul etdirerek. Bununla bele men senin davranışlarını müeyyenleşdire bilmediyim hemin onuncu insan olduğuna inanmağa cesaret etmirem.İndi meni başa düşmek çetindir? Bilmirem, belke de bu beledir. Men ümumi dil tapa bilmirem.Böyük temperament — budur bize bir yerde olmaq imkanı veren. Bir saniyede qelblerimizde ebedilik alışdı ve biz bir-birimize bağlandıq, baxmayaraq ki, biz bele ferqliyik.Men gülümseyirem sen derinden heyran olanda? Bu tebessümü bağışlamaq olar mı — xeyr, bu hesed tebessümüdür. 25 il men sarsılmış halda yaşamışam. Men valeh olmamağı öyrendim. Bu ele bir dersdir ki, unutmaq olmur. Men unutmağa başlayıram, amma bu kifayet deyil. En yaxşı halda ümid edirem ki, her şeyi unudacağam, yaxud demek olar ki, her şeyi. Men artıq sevine bilerem. Yavaş-yavaş
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç