sonrakının rüşeymlerini daxilinde yaşadır. Onlardan heç biri tamın, bütövün mücessemesi
kimi çıxış ede bilmez. Esrlerin tecrübesinden yararlanan Ölümsüzler respublikası
dözümlülük, her şeye laqeyd, hetta deyerdim ki, nifretamiz münasibet meselesinde
kamilliyin zirvesine yükselmişdi. Onlar başa düşürdüler ki, sonu olmayan heyatlarında
her kes her şeyle üzleşe biler. Özlerinin keçmiş, yaxud gelecek yaxşı emelleri sayesinde
her biri sonda merhemet ve şefqete layiq görüle biler. Lakin eyni zamanda onların her
biri keçmiş, yaxud gelecekdeki rezillik ve yaramazlıqları ucbatından istenilen xeyanet ve
alçaq emeli de töretmeye hazır idi. Qumar oyunlarında tek ve cüt çox vaxt demek olar ki,
beraber sayda düşerek bir-birlerini tamamladıqları kimi Ölümsüzlerde de istedad ve
qabiliyyetsizlik qarşılıqlı şekilde biri-birlerini islah ve mehv edirdi. Bu baxımdan belke
de zövqsüz bir eser olan „Sid haqqında neğme” „Ekloq”lardakı yegane bir epitetin, yaxud
Hekalitin hansısa sentensiyalarının qarşılığı idi. İlk baxışdan nezere çarpmayan adi şeklin
doğurduğu ani bir fikir de her şeyi çox gözel gizlede, yaxud anlaşılması çetin olan bir
müemmanı asanlıqla açıqlaya biler. Men keçmişde töretdikleri naqis emeller sonrakı
esrlerde xeyirxahlıq kimi deyerlendirilen adamlar tanıyıram. Eger her şeye bu bucaq
altında yanaşsaq, o zaman bütün hereketlerimiz edaletlidir, eyni zamanda onların heç bir
deyeri yoxdur. Demeli bele çıxır ki, ne menevi, ne exlaqi, ne de rasional meyarlar
mövcuddur. Homer „Odisseya”nı qeleme almışdı. Lakin şeraitin çoxsaylı ve sonu
görünmeyen kombinasiyalar yaratdığı serhedsiz zaman genişliyinde kiminse, ne vaxtsa
yeni bir „Odisseya” müellifi olması imkanı hemişe qüvvede qalır. Burada her bir adam
bir heçlikdir, eyni zamanda her bir Ölümsüz dünyadakı bütün insanlardır. Korneli
Aqrippi dediyi kimi, men-allaham, men-qehremenam, men-filosofam, men-şeytanam,
men-bütün dünyayam! Eslinde ise bu bir men kimi menim olmadığımı
<< 1 ... 11 12 [13] 14 15 ... 18 >>
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç