Uilyam Somerset Moyem. “Mister çoxbilmiş”
Maks Keladanı tanımazdan evvel ondan xoşum gelmemişdi. Müharibe yenice
qurtarmışdı deye, okean laynerleri sernişinlerle dolu idi. Kayutlarda yer tapılmırdı.
Tanışlıqla iki neferlik kayutdan bir yataq yeri ala bilmişdim. Amma kayut yoldaşımın
adını öyrenende esebileşdim. Yaxından tanımasam da, onun adından da, özünden de
zehlem getdi. Lakin on dörd günü kayutda tek keçirmek de mümkün deyildi (San-
Fransiskodan Yokohamaya gedirdim). Eger bu yol yoldaşımın adı Smit, yaxud Braun
olsaydı, belke de daha az esebileşerdim. Amma neylemeli?
Kayuta gelende Mister Keladanın yük çantası artıq orada idi. Hetta çantanın da görünüşü
xoşuma gelmedi. Onun üstüne çoxlu etiketler yapışdırılmışdı. Çamadan-şkafı ise
heddinden artıq böyük idi. O hele öz tualet eşyalarını yerbeyer etmemişdi. Öyrendim ki,
o, meşhur mister Kotinin fabrikine rehberlik edib. Sonra elüzyuyanın yanında onun
etirini, şampununu ve saç kremini gördüm. Bütün bu gördüklerim ve Mister Kelada mene
heç xoş tesir bağışlamadı. Yolumu siqaret çekmek üçün ayrılmış otaqdan saldım. Bir
büküm kart istedim ve oynamağa başlayırdım ki, bir nefer yaxınlaşdı ve soruşdu ki,
menim adımı sehv salmır ki…ve s. ve i.a.
- Men Maks Keladayam, – deye o, sıra ile düzülmüş inci dişlerini gösteren tebessümle
gülümsedi ve oturdu.
- Ah, beli, biz sizinle bir kayutdayıq.
- Yeqin ki, kiminle otaq paylaşdığınızı bilmirdiniz. Amma men eşidende ki, siz
ingilissiz, çox sevindim.
- Elbette. Yeqin düşünmürsünüz ki, men amerikalıya oxşayıram, he? Britaniyalılar
tündmecaz olur, men de beleyem.
- Sübut ede bilerem.
Mister Kelada portfelini açdı ve pasportunu götürüb burnumun altında saymazyana
yellemeye başladı. Bu adamda qeribe ne ise vardı. Kelada besteboy, sağlam bedenli
adamdı. Temiz qırxılmış üzü qarayanız idi, iri burnu qarmağa oxşayırdı. Parlaq ve sulu
gözleri vardı. O selis danışırdı ve tez-tez el-qol atırdı. Inigilislerde ise bele
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç