Meselenin birce helli yolu vardı. Qebileleri tam qırmaq. Adam yoxdur, problem de yoxdur. Sovet hökumeti Azerbaycanda dörd min mekteb, on bir ali mekteb tikib. Bundan sonra "menim ana dilimi sıxışdırıblar",- demek üçün adam en azı heyasız olmalıdır. Ne Tiflisde, ne Riqada, ne Vilnüsde, ne de Tallinde rus dilinde danışmayan adamlara "çuşka" demeyibler. Bu sırf Bakının, azerbaycanlıların problemi idi. Burda Azerbaycan dilinde instituta daxil ola bilmeyen adam, rus dilinde kekeleye-kekeleye Rusiyada en nüfuzlu institutlara daxil olurdu. Azerbaycan klassikleri yüz min tirajla çap olunaraq en ucqar kend mekteblerine gönderilmişdi. Dil sıxışdırmaq isteyen hökumet "Sefiller", "Herb ve Sülh", "Sakit Don" kimi neheng eserleri Azerbaycan diline çevirmezdi. "Sefiller" eserinin Türkiye kimi neheng ölkede türk diline nece zülmle çevrildiyi haqda qoy, Qan Turalı yazsın. Çox xahiş edirem. Beli, eger sovet hökumeti olmasaydı, hele de bir çox dünya klassikleri Azerbaycan dilinin yolunu hesretle gözlemekde idi. Bunları görmemek üçün adam kor olmalıdır. Azerbaycan deyilen bir xalqın formalaşması rusların buraları feth etmesiyle başladı. Azerbaycan deyilen bir xalqın fikir tarixi Axundovla başlayır. Axundovdan evvel ne olub, kim yaşayıb, şexsen mene bir qram da dexli yoxdur. Deyilene göre, Arazın o tayında canı canımızdan, qanı qanımızdan olan 24-30 milyon adam yaşayır. Here bir reqem deyir. Bes, hanı onların Cefer Cabbarlısı, Mirze Celili, Haqverdiyevi, Hacıbeyovu, Qara Qarayevi... kinosu, teatrı... Yoxdu. Bu haqda heç düşündünüzmü? Düzdür, tarix "olardı", "olmazdı" sözünü sevmir. Amma rast ki, sovet hökumetini tenqid eden adamlar "ADR qalsaydı" notları üzerinde nağıllar qurursa, men de "olardı", "olmazdı" notları üzerinde fikirlerimi yazmaq mecburiyyetinde qalıram. Eger ruslar Arazın bu terefini farsların caynağından qoparıb, bir medeniyyetin yaranmasına şerait yaratmasaydılar, heç Azerbaycan Demokratik Respublikası da yaranmayacaqdı. Arazın o terefindekiler ise hele de ana dilinde

<< 1 ... 3 4 [5] 6 >>