Ekseriyyetimizin bütün gün erzinde, bezilerimizin ise yalnız namaz sonunda elimizde çevirdiyimiz iplere düzülü muncuqlara, tesbeh deyilir. Eslinde tesbehin adı “Subha”dır. Yeni “zikr edilen muncuqlar” demekdir. Hezreti Peyğemberin dövründe tesbeh olmayıb. Resulullah (s.e.v.) de bu cür iplere düzülen muncuq kimi vasitelerden istifade etmeyib. Hetta hemin vaxtlar bele bir tesbeh de hazırlanmayıb. Biz bunu sehih kitablarda qeyd edilenlerden de açıq şekilde öyrenirik. Bele olduğu halda, tesbeh nece ortaya çıxıb?



Allah Quran ayelerinde bize seher ve axşam Onu xatırlamağamızı emr edir. Peyğemberimizin hedislerinde ise namazdan evvel otuz üç defe “sübhenallah”, “elhemdu lilleh” ve “Allahu ekber” demeyimiz tövsiye olunur. Demeli, burada möminler üçün zikr etmek meselesi vardır. Onlar otuz üç defe Rebblerini Allah Resulunun bildirdiyi kimi xatırlayacaqlar. Bes bu say nece melum olub, müeyyenleşecekdi? Biz bunun cavabını hedis kitablarında tapırıq.
Ekser hedis kitablarının qeydlerine esasen Resulullah (s.e.v.) hemin zikrleri barmaq oynaqları ile yerine yetirirdi. Yeni tesbeh üçün sağ elinin barmaqlarından istifade edirdi. Bele ki, tesbehlerin sayılmasında mühacir bir qadına diqqet yetiren Peyğemberimiz bele buyurub: “Tesbehi barmaqlarının oynaqları ile et. Çünki barmaqlar axiretde ne etmelerinden sorğu-suala çekilecek, onlar da etdiklerini deyecekler”.



Demeli Peyğemberimiz (s.e.v.) de tesbeh çekdiyi zaman barmaqlarından istifade edib ki, bunu da meslehet bilib. Lakin etibarlı menbelerden aydın olur ki, bir çox sehabeler zeytun toxumu, kiçik daşları ciblerine, kiselerine dolduraraq tesbeh kimi istifade edib, Resulullah ise onları bundan çekindirmeyib. Bele ki, en çox hedis revayet eden sehabenin bir ipe düyün vuraraq tesbeh kimi işletdiyi, hemçinin Resulullahın (s.e.v.) da Hz.Safiyye anamızın zenbile xırda daşlar qoyaraq tesbeh kimi istifade etmesine mane olmadığı bildirilir. Demeli, müselmanlar ilk olaraq tesbeh kimi barmaqlarından, xırda daşlardan ve ya ipe

[1] 2 >>