vurulan düyünlerden istifade edibler. Bu veziyyet hicri tarixi ile II esre qeder gedib çıxıb. II esrin evvellerinde ise dövrümüzdeki tesbehlerin inkişaf ederek istifade edildiyinin şahidi oluruq.



Bele ki, hicri III esrin meşhur alimi Cüneyd Bağdadiye tesbehden istifade etmesinin sebebi haqqında “Bu qeder fezilet ve üstünlüklere baxmayaraq, sen yene de tesbehden istifade edirsen, bes bunun sebebi nedir?”, - sualı verdikleri zaman o bele cavab verib: “Bu tesbeh meni yalnız Rebbime doğru aparan zikrimin sebeblerinden biridir”. Hemçinin dövrün yüksek alimlerinden olan Ebu Müslim Havlaninin de tesbehden istifade etdiyi, diger alimlerin de buna bir söz demedikleri bildirilir. V esrden etibaren müselmanlar arasında yayılmağa başlayan tesbeh adetinde iki neticeni qeyd etmeliyik:



Resulullah (s.e.v.) zikr ve xatırlamalarını barmaqları ile sayıb, bunu da tövsiye edib. Lakin bununla bağlı başqalarına da bir söz demeyib, onlara mane olmayıb.
Hz.Peyğember barmaqların etdiklerinden sorğu-suala çekileceklerini bildirib. Belelikle, zikr eden barmaqlar meqsedlerine uyğun hereket etdirilir. Elde olan tesbeh öz-özüne hereket ede bilmeyeceyine göre, demeli bunu da barmaqlar yerine yetirmelidir. Tesbeh çeken barmaqlar da öz vezifesini yerine yetirir.
Netice olaraq deye bilerik ki, bu gün istifade edilen tesbehi Allah Resulu qadağan etmeyib. İsteyen namaz qılan şexs barmağı ile sayaraq ibadetini yerine yetirer, isteyen de tesbehle Allahı zikr eder.

<< 1 [2]