Amenoreya aile hekiminin
rastlaşdığı xestelikler arasında
94-cü yerde durur, 16-40 yaşlı
qadınlar arasında kifayet qeder
aktualdır. Rusiya alimlerinin
Moskvadakı universitetlerde
oxuyan telebe qızlar arasında
apardığı araşdırmalar
göstermişdir ki, telebelerin 11
%-de dismenoreya ve ya
amenoreya kimi pozğunluqlar
var
Amenoreya – aybaşının
olmaması olub, birincili ve
ikincili olmaqla iki formada olur.
16 yaşına çatmış qızda aybaşı
baş vermirse, buna birincili
amenoreya deyilir. Daha önce
normal aybaşı olan qadında 3 ve
daha çox sikl boyunca
menstruasiya olmursa, buna
ikincili amenoreya deyilir. Bezi
hallarda amenoreya fizioloji olur,
meselen hamilelik ve laktasiya
dövrlerinde. Lakin ekser hallarda
patoloji olub, qadın cinsiyyet
sisteminin her hansı bir
disfunksiyası ile bağlı olur.
Amenoreyalar sebebine göre
tesnif olunur: fizioloji amenoreya;
anatomik amenoreya; genetik
amenoreya; endokrinoloji
amenoreya.
Fizioloji sebebler
Adeten cinsi inkişaf dövrünün
başlanmasından bir il sonra
texminen 12,5-13 yaşlarda ilk
aybaşı (menarxe) başlayır. Lakin
bu müddet qızlarda ferqli olub, 3
ile qeder uzana biler. Eger 14
yaşına çatmış qızda cinsi
elametler inkişaf etmeyibse, 16
yaşına çatmış qızda aybaşı
yoxdursa, bu, cinsi inkişafdan
geri qalmaya delalet eden
elametlerdir. Cinsi inkişafın
müddetine beden çekisi de tesir
gösterir. Bele ki, qızlar heddi-
buluğ yaşına çatanda texminen
40 kq çekide olurlar. Beden
kütlesinin bu kritik seviyyesine
daha tez çatan kök qızlarda
menarxe daha tez, arıq qızlarda
ise nisbeten gec başlaya biler.
İkincili amenoreyanın en çox
yayılmış sebebleri arasında
hamilelik ve laktasiya durur. Süd
ifrazı zeif olan qadınların
ekseriyyetinde doğuşdan 2 ay
sonra menstrual sikl berpa
olunur. Laktasiya fonunda
amenoreya 3 aydan 10 aya
qeder, bezen ise daha çox davam
ede biler.
Menopauza da fizioloji
amenoreya hesab olunur.
Menarxeden ferqli olaraq, onun
başlama vaxtını konkret
göstermek olmaz.

[1] 2 3 ... 5 >>