ferli-başlı bacara bilmir. Sözler onluq deyildi, onların heç birine inana bilmezdi.

Qurd-uşağa gezmeyi, oturub-durmağı, salamlaşmağı, qısası, ictimai davranışı öyretmek üçün müellimlerin biri gedib, biri gelir. Hamısı da dad edib, dalbadal qaçırlar.

Peter orada olan hamıya nifret edirdi. Eline düşen ilk fürsetdece iki daban meşeye, yeni aid olduğu yere qaçır. Amma qoymurlar. Tapıb, geri getirirler “medeniyyet” deyilen cehenneme.

Bir defe onu Londona aparılar. Orda da, Almaniyadakı kimi, xalqın ve krallığın marağına sebeb olur. İnsanlar sel kimi ona tamaşa etmeye gelirler. Qefesde heyvan kimi nümayiş olunur. Zengin ve müqtedirlerin etrafında dolaşan sırtıqlar, yaltaqlar bu gün olduğu kimi, onda da tullanıb-düşürdüler. Bu teatr sehnesinin ortasına bomba kimi düşür Peter. Pul-para, şan-şöhret, heç ne vecine deyildi. Kralla da, xidmetçi ile de eyni cür reftar edirdi – temennasız-zadsız. İnsanlar arasında ferq qoymazdı, eslinde, her şeyin süni olduğu yerlerde yegane tebii olan o idi. Bu sebebden de zadeganlar ondan hem “iyrener”, hem de onsuz yaşaya bilmezdiler. Nece ki, şahzadelerden biri onu dekorativ bitki kimi sarayında saxlayırdı.

Bu zaman hem de edebiyyatçılar Peterle tanış olmaq üçün növbeye dururlar. Yazıçı Conatan Svift ondan ilhamlanır, hereketlerine göz qoyur ve sonralar bu müşahideleri “Qulliverin seyahetleri” eserindeki obrazlarda yer alır. Hemçinin dünya edebiyyatının en böyük qelem sahiblerinden biri olan Daniel Defo da Peter haqqında yazılar yazır. Oxucuların düşüncesine şübhe toxumları ekir: “Medeniyyet nedir?”, “İnsanı heyvandan ayıran nedir?”, “Bizim medeniyyetimizin ne qederi yaxşı, ne qederi ise xebisdir?” Bütün bu sualların cavabları “Robinzon Kruzo”nun müellifi üçün vacib idi.

Özünü insan hesab edenleri müzakireye çıxarır. Vicdansız ağıllılara ne deyeceyik?

Belelerini “üstün” kimimi teqdim edeceyik? Peter onlardan daha üstün deyilmi? Daha açıq, daha başa düşülen deyilmi?

Avropada elmin de savadın hakim olduğu bir zamanda

<< 1 [2] 3 >>