Kamal Abdullanın hekayesini teqdim edir.
Ay işığı
Quşlar xeber getirdi. “Arife xala ölüb”.
“Buna ne oldu birden-bire?! İki ay evvel turp kimiydi…” Atam iki ay evvel kende toya getdiyini xatırlayıb dodaqaltı öz-özü ile danışa-danışa yemek qabını qabağından yavaşca o terefe iteledi ve qalxıb pencere ağzındakı köhne, yırğalanan kreslosuna oturdu. Küçeden zınqrovunu çala-çala tramvay keçdi.
Arife xala bizim xalamız deyildi, atamızın xalası idi. Kendde ata-baba evimizde yaşayırdı. Bizden başqa heç kimi yox idi, tek-tenhaydı. Heç qalmağa yeri de yox idi. Niye bele olmuşdu – bu, bir başqa hekayetdir.
Atamın ondan gizlinde zehlesi getse de, kenddeki evimizde yaşamaq üçün ona icaze vermişdi. “Tek adamdı, bir kesi qalmayıb, yazıqdı, küçelere düşmeyecek ki. Doğma xalamdı, Allaha da xoş geder, biz de heyet-bacadan arxayın olluq.” Atam hemişeki kimi düşüncelerini beyninin içinde saxlaya bilmeyib diline getirmişdi, bu sayaq bizimle de, guya, meslehet edib qerarını vermişdi. Amma bu, meslehetden daha çox beraete oxşayırdı.
Arife xala menim yadımda ne qoca, ne de cavan bir görkemde qalmışdı. Qara, etli sifeti vardı, sifetinde yeke-yeke xalları vardı, xalların etrafında, boynunda tükler çıxırdı. Qolları kişi qolları kimi qüvvetli idi. Nar ağacının arxasındakı el quyusundan vedreyle suyu ele celd çekirdi ki, az kişi bunu bele bacarardı.
Di gel, atam bu qarasifet, yekeqarın arvadı sevmirdi ki, sevmirdi. On iki yaşım vardı, bunu evde hetta men bilirdim. Böyük qardaşım Eşrefden bir defe bunun sebebini soruşub öyrenmek istedim, yalandan boynumun dalından bir sille vurub üstüme çımxırdı: “Senin neyine gerek? Get dersini oxu. Senlik deyil.” Menim pertliyimi görüb sözlerini yumşaltmaqçün bele bir elave de etdi: “heç men özüm de düz-emelli bilmirem.”
Sonralar, çox sonralar, qardaşım elacsız xesteliye tutulandan sonra menim evimde qaldığı zaman mende artıq qeribe bir heves yaranmışdı. Ailemizin, neslimizin köküne getmek, “kim kimdir?” sualına cavablar axtarmaq,
»Oxu zalına keç