olacaq keçmişimden nese öyrenmek isteyirsen?
O, dinmezce başını terpetdi. Ağlıma gelen her şey barede danışmağa başladım:
- Anam sağ-salamatdı, Buenos-Ayresde, Çarkas ve Maypu küçelerinin yaxınlığındakı evinde dolanır; atam otuz il qabaq üreyinden ölüb. Amma evveller iflic olub: bütün sol terefi qurumuşdu, sol eli sağ elinin üstünde uşağın eli divin elinin üstünde duran kimi dururdu. O, ölümü telesdire-telesdire, amma iniltisiz-filansız öldü. Nenemiz de ele hemin evde vefat eledi. Ölmemişden bir neçe gün evvel hamımızı çağırıb dedi: «Men çox leng ölen çox qoca qadınam. El-ayağa düşmek lazım deyil: bu, lap adi işdi», Nora, senin bacın ere getdi, iki oğlu var. Yeri gelmişken, onlar orda nece yaşayırlar?
- Çox yaxşı. Atan adeti üzre dini ele salır. Dünen axşam dedi ki, İsa Mesih bizim qauço kimi, çetine düşmeyi sevmir, buna göre de başqa cür danışmağı üstün tutub.
Tereddüd eleyib menden soruşdu:
- Bes siz nece yaşayırsınız?
- Yazdığın kitabların sayını bilmirem, yalnız onların çox olduğunu bilirem. Şeirler – onlar sene mexsusi sevinc bexş eleyecekler – fantastik hekayeler yazacaqsan. Atan ve neslimizden bir çoxları kimi müellimlik eleyeceksen.
Onun kitablarımın uğurlu olub-olmadığını soruşmaması xoşuma geldi. Sonra başqa cür davam eledi:
- Eger tarixe müraciet elesek… Demek olar, eyni reqiblerin iştirakıyla daha bir müharibe olmuşdu. Fransa tez teslim oldu, İngiltereyle Amerika Hitler adlı alman diktatoruyla çarpışdı, sonra Vaterloo altındakı döyüş tekrarlandı.
Buenos-Ayres min doqquz yüz qırx altıncı ilde bizim ilkimize çox oxşayan iki saylı Roxası dünyaya getirdi. Elli beşinci ilde Kordova eyaleti evveller Entre-Rios xilas elediyi kimi, bizi qurtardı. İndi veziyyet çetindi. Rusiya yer üzünde öz tesirini artırır, Amerika mövhumatcasına demokratiyanın düşmeni kimi ad çıxarmaqdan qorxub imperiya olmağa cesaret elemir. Vetenimiz günden-güne daha derinden eyaletçiliye yuvarlanır. Eyaletçilikle, özündenrazılıq ele bil onun gözünde perdedi.
»Oxu zalına keç