QLADIATOR DOYUSHLERI TARIXINDEN

Qladiatorlarin doyushu oz bashlangicini qedim ruslarin defn merasimlerinden goturub. Romalilar ruslarin milli adet-enenelerinin bir qoluna esaslanaraq doyush novunu yaradiblar. Qedim Yunan tarixchisi Tit Livinin yazdigina gore, qladiatorlarin ilkin doyushu bizim eradan evvel 264-cu ilde Romada Desim Yunia Brutun defninde olub. Zaman kechdikce, ruslarin enenesi burada da davam etdirildi. Nehayet, b.e.e. I esrde eylenceli ve terbiyelendirici ehemiyyete malik tamashaya chevrildi. Daha sonra eyalet canishinleri, serkerdeler, hemchinin, imperatorlar yeni rutbe elde etdikde teshkil olunan bayram shenlikleri sirasinda qladiatorlar doyushu de yer aldi. Hetta, oyunlarin kechirilmesi uchun amfiteatrlar insha edilmeye bashladi. Getdikce arenalarda doyushenlerin sayi mutemadi olaraq artirdi. Onlarin choxlugu siyasi nufuzun gostericisi idi. Bele ki, bizim eradan evvel 65-ci ilde Yuliy Sezar imperator sechilende 320 cut doyushchunu meydana chixartdi. Artiq doyush kutlevi hal aldi. Qeribesi o idi ki, yerli ehalinin de qladiator doyushlerine maragi vardi. Kutlenin chox az qisminin edaletsiz sandigi oyunlarin kechirilmesine Romada bash veren Spartak usyani da mane ola bilmedi. evveller doyushun teshebbuskari yalniz hakim dairenin numayendeleri idi. Sonralar zadeganlar ve elit tebeqenin mensublari da qladiator doyushlerinin maraqli terefi kimi chixish edirdiler. Muxtelif zaman keshiklerinde bu qanli sehneler gah yarish, gah da emelli-bashli olum-qalim meselesi kimi qabardilib. Oktavian Avqustun teshkil etdiyi doyushlerde 10000-e yaxin insan ishtirak edib. Troyanin teshebbuskari oldugu yarish 123 gun davam edib. Neronun dovrunde arenaya adli-sanli matron ve senatorlar chixirdi. Domisian ise qadinlar ve cirtdanlar arasinda doyush teshkil edirdi. Bezi imperatorlar ayri-ayri qladiatorlara bashchiliq edirdi. Kommod bu oyunlara o qeder alude olub ki, ozu de bir neche defe ishtirakchi rolunda arenaya chixib. chox kechmir, oyunlara baxmaq sade xalqdan

[1] 2 >>