ROBESPYER

Maksimillian Robespyer XVIII esrde Fransanın siyasi heyatında böyük rol oynamış şexsiyyetlerden biridi. Onun başı inqilabın gilyotininde kesilib xalqa gösterildiyi zaman 36 yaşı vardı. Ölümünden 3 ay evvel Fransada Robespyer adı terrorun ve ölümün sinonimine çevrilmişdi. Onun adını eşiden her kesin bedeninden ölüm üşütmesi keçir ve her kes amansız ve soyuq gilyotin baltasının boynuna enmesini dehşetle tesevvür edirdi. Bele ki, bir ilden az olan hakimiyyeti dövründe Maksimlian Robespyer her gün yüzlerle insanı «veten xaini» elan ederek gilyotine yollayırdı ve o, artıq qısa zaman kesiyinde Fransanın kabusuna dönüşmüşdü. Robespyer özünün tiranlığı ve despotizmi ile özüne qeder olan bütün tiran ve despotlardan daha möhteşem ve ezemetli görünürdü. Çünki onun tiranlığı ve despotizmi ona qeder olan tiran ve despotların enenevi sülale hakimiyyetinden doğmamış, ideoloji fanatizm üzerinde teşekkül tapmışdı. Tesadüfi deyil ki, Robespyer ister Lenininin, ister Trotskinin, isterse de Stalinin ilham menbeyi idi. İlk defe siyasete «terror» ve «xalq düşmeni» terminlerini getiren Robespyer özünü bir çox şeylerin fövqünde görürdü. Ölümüne az qalmış özünün dinini elan etmişdi ve artıq özünü tanrı elan etmeyin bir addımlığında idi.