boyunca aşiq vehdet halına çatıb özünü Meşuqda eridir; ayrılıq veziyyetinde ise Onun gizli xezinesini dünyaya daşıyır. Belece, yolçu iki dünyanın arasında dar bir cığırla ireliye doğru yol alır.

Sevgi ve sedaqet halının sabitliyini qoruyub saxlamaqdan ötrü biz maddi dünyada vehdetden imtina edir, ayrılığa sarılırıq. Ona göre ki, mahiyyetce İlahi vehdet, bele demek olarsa, qelbin ebediyyet ötesindeki veziyyeti ve sevginin essensiyasıdır. Vehdet halı heç vaxt ite, qeyb ola bilmez. O yalnız hemişe sevgide tezahür edir. Üreyin derinliklerinde aşiq ve Meşuq sevgiyle birleşib eynileşir, Hellacın söylediyi kimi:

“Men Mövlamı qelbimin gözü ile gördüm ve soruşdum: “Sen kimsen?” O cavab verdi: “Sen!” (Schimmel 1982, p. 32)

Onun qulluqçusu – aşiq hem öz ayrılıq mövcudiyyetini, hem de yalnız Meşuqunun var olduğu ezeli bilgini daşıyaraq sevginin qulu vezifesini yerine yetirir. Varlıq ve yoxluq mistik ve ya ruhani qulluqda bir-birine qovuşdurulur.

Beyazid kimi aşiqlerin ekseriyyeti sevgide özünü (“meni”ni) itirdikden sonra bele demişler: “Paltarımın altında Allahdan qeyri heç ne yoxdur” (Rumi 1981, Mathnawi IV, 2125). Çünki onlar maddi dünyanın qabıqdan başqa bir şey olmaması heqiqetini ruhen dadmışdılar. Bundan başqa, Ebedi Varlığa sovrulma halından qayıdarken ruhani yolçular hem ferdi varlıqlarının, hem de bu dünyanın formalar mehdudiyyeti ile toqquşurlar. Neticede ise onlar derinden anlayırlar ki, sonsuz ve ebedi vehdet ancaq fiziki ölümle reallaşır. Mehz buna göre de Mecnun fiziki ölümünden sonra Leylisi ile tamamile qovuşa bildi. Hellac qelbinin vehdet arzusunu “Men burdayam – arzularımın yaşadığı yerde” (Massignon 1982, I, p. 608) deyerek nehayet dar ağacında gerçekleşdirdi.

Fiziki dünyada yaşadığımız üçün özmüzü ayrılığa teslim etmeliyik. Unutmamalıyıq ki, eger Onun iradesi ve ya arzusu bizim hemişelik vehdet veziyyetinde qalmağımız olsa idi, onda biz yaranmış libasını geyinmezdik.

Mistiyin yolu iki dünyanı qavramaqdan keçir. Xristian ruhanisi

<< 1 ... 6 7 [8] 9 10 ... 15 >>