Hirudoterapiya

Bizim zelilere münasibetimiz yeqin ki, az qala iyrenmek derecesindedir: qara, sürüşken, qurdabenzer ve hele üstelik, qanla qidalanan varlıq! Halbuki tam insafsızcasına biz bu “tebiet hekimleri”nin xetrine deyirik. Çünki, bezen onlar insanların ele orqanlarını sağaldırlar ki, hekimlerin özü bele bunu bacarmır.

Qeyd edek ki, zeli 1984-cü ilden “qırmızı kitab”a daxil edilib. Ona tebii şeraitde yalnız Rusiyanın cenubunda, Azerbaycanda, Ukraynada, Macarıstanda, İsrailde ve Fransada rast gelinir. Bir çoxlarının düşündüyünün eksine olaraq, zelileri su hövzelerinden tutmurlar, yalnız xüsusi biofabriklerde yetişdirirler. Ele Azerbaycanda da bu cür biofabrik olub. Amma indi fealiyyetini dayandırıb, telebat ise eksine artıb.

Kenardan xoşagelmez tesir bağışlasa da, müasir dövrde zeli insanların bir çox derdinin dermanına çevrilib. Son iller ölkemizde de zeli ile müalice geniş yayılıb. En çox iltihabi, qan xesteliklerinde, revmatik ağrılarda, şişlerde, deri problemlerinde, hetta ginekoloji xesteliklerin müalicesinde zelinin ehemiyyeti böyükdur.

Müalice zamanı effektini tez bir zamanda gösterdiyinden eczaxanalarda da zeli satışı çoxalıb. Bir neçe aptekde çekiliş aparıb öyrendik ki, son iller zeliye telebat artıb. Hem tibb müessiseleri, hem de ferdi adamlar zeli üçün müraciet edir. Qiymetine gelince bir zeli 0,7 - 1 AZN arasında satılır.

Rütubeti seven bu canlılar indi ayrı-ayrı şexsler terefinden xüsusi veteqelerde yetişdirilir ve satılır. Evveller ise bununla meşğul olan xüsusi kombinat fealiyyet gösterib. Ele hekimler bezi xoşagelmez hallardan qorunmaq, elece de tibb üçün qiymetli bu canlıların çoxaldılması üçün xüsusi müessiseye ehtiyac görür.

Ölkedeki ekser klinikalarda zeli ile müalice üsulundan geniş istifade edildiyinden zeli istehsalının merkezleşdirilmesi hem dövlet, hem de vetendaşlar üçün xeyirli olardı.