AQONIYA

Aqoniya - orqanizmin terminal veziyyetlerine aid olub, ölmenin dönen merhelesidir. Aqoniyadan evvel preaqonal veziyyet olur, bu vaxt qan tezyiqi çox düşür, xeste huşunu getdikce itirir, beyinin elektrik feallığı azalır, üzv ve toxumaların oksigen aclığı şiddetlenir. Preaqonal veziyyetden aqoniyaya keçid merhelesi terminal pauza adlanır, bu vaxt teneffüs birden-bire dayanır, buynuz qişanın refleksleri sönür; bu veziyyet bir neçe saniyeden 3 deqiqeye qeder davam edir. Bundan sonra ölmenin ikinci dövrü - aqoniya başlayır. Evvelce ağrı hissiyyatı itir, bütün refleksler sönür, xeste huşunu itirir. Xestenin teneffüsü zeif, seyrek ola biler, yaxud eksine, o maksimum nefes alıb tezlikle nefesini axıra qeder buraxıb qısa ola biler; bu zaman teneffüs amplitudası böyük ola biler. Xeste her defe nefes alanda başı dala gedir, ağzı geniş açılır. Ürek yığılmaları tedricen yavaşıyıb, bir deqiqede sayı 40-20 olur, nebz sapvarı olub elledikde çox çetin bilinir. Arterial tezyiq cive sütunu ile 20-10 mm-e düşür. Bezen ense ezelelerinin rigidliyi ve ümumi tonik qıcolmalar baş vere biler. Xeste qeyri-iradi siyir ve yerini batırır. Bedenin temperaturu çox düşür.
Aqoniyanın müddeti ölümün sebeblerinden asılıdır. Travmatik şok ve qanitirme neticesinde baş veren aqoniya dövründe deri örtükleri mum kimi solğun olur, burun sivrileşir, buynuz qişa bulanıq olur, göz bebekleri genişlenir, taxikardiya baş verir. Ürek qefleten dayandıqda xestenin dodaqları, deri örtükleri ve bütün gövdesi tez bir zamanda göyerir. Üzü şişir, qıcolmalar baş verir, nebz ele gelmir ve beyin qabığının funksiyaları itir. Xeste qan itirdikde, şok ve ya asfiksiya zamanı aqoniyanın klinik elametleri göründükde derhal kompleks reanimasiya tedbirleri keçirmek lazımdır, birinci növbede süni teneffüse başlamaq, eyni zamanda ağızdan-ağıza, ağızdan buruna hava üfürüb ağ ciyerleri ventilyasiya etmek, hemçinin üreyi dolayı masaj etmek lazımdır. Aqoniya travmatik şok neticesinde baş veribse, venaya qan ve plazma

[1] 2 >>