Tomris haqqinda esas melumat Herodotun Tarix eserinde qorunmusdur. Onun doqquz hisseden ibaret "Tarix" eseri yunan-fars muharibelerine ve bu muharibelerin etrafinda bas veren hadiselere hesr olunmusdur. Burada qeleme alinan hadiseler dovrunun tarixcilik enenelerine uygun olaraq, mifle gercek tarixi revayetcilik hududlarinda yazilsa da, Heredot haqli olaraq, dunyanin en gorkemli tarixcilerinden sayilir. Heredotun kitabinda yer alan hadiselerden biri de Ehemeni hokmdari Kirin e. e. 529-cu ilde oldurulmesi ile baglidir. Kir muasirAzerbaycan respublikasi erazisinde, Araz cayindan simalda yerlesen Massaget carligina ( bir cox tarixciler bu carligi Orta Aasiyada yerlesdirir, Arazi ise Amuderya ile eynilesdirirler.Cunki massagetler Orta Asiyada da yasayirdilar) yurusu zamani oldurulmusdu.
Bu revayetin qehremani massagetlerin qetle yetirilmis sahinin dul qadini Tomirisdir. Heredot yazir: "Massagetler, deyilene gore, coxsayli ve cesur bir tayfa olub. Onlar issedonlarla qarsi-qarsiya, Gunesin dogusu istiqametinde serqde, Araz cayinin arxasinda yasayirdilar." Bezileri onlari skif tayfalarindan sayir. Massagetlerin sahi olmus, tayfanin basina onun dul qadini Tomiris kecmisdi. Kir oz elcilerini gondererek, onunla evlenmek istediyini bildirir. Ancaq Tomiris anlayir ki, Kir onunla evlenmek yox, bu yolla Massaget carligini ele kecirmek isteyir ve ele buna gore de hemin teklifi redd edir. Bele olduqda Kir hiylegerlikle oz isteyine nail ola bilmediyini gorub, massagetler uzerine aciq hucuma kecdi. Araz cayindan kecmek ucun Kir gemilerden korpu duzeltmek ve hemin gemilerin uzerinde qulleler qurmaq haqda emr verir.
Kirin qosunu bu islerle mesgul olarken Tomiris carcilari cagirib, onlarin dili ile Kire bele bir muraciet etdi: "Ey Ehemeni hokmdari! Oz niyyetinden geri cekil. Axi sen ireliceden bile bilmezsen ki, bu korpulerin qurulmasi sene xeyirdir, yoxsa ziyan? Bu isin basini burax, get oz olkende sahliq ele ve bizim oz olkemizde hokmranliq etmemize paxilligin tutmasin. Ancaq sen

[1] 2 3 4 >>