istemezdim.

- Boris çox qeribe adamdır, – Maksa izah etdim.

Halbuki Maks bu fikrimden karıxmadı. Bele de ki, uzun-uzun izahatlar vermek neye gerek? Qoy özleri istedikleri kimi münasibet qursunlar…

Borisin eyninde temteraqlı smokinq vardı. Solğun, ifadesiz üzü vardı – derin transda olduğu teessüratı yaradırdı. Ancaq “Maks” demeyim yeterdi ki, Borisin üzü gülsün. Maks haqqında ona danışmışdım.

Mence, Maksı getirdiyime göre, Boris mene minnetdar olmalıdır. Maksı canıyananlıqla, istilikle qarşıladı. Otağa daxil olduq. Boris divana tullanıb, üstüne zerif, sırıqlı yorğan atdı. Budur, indi otaqda iki yehudi baş-başadır – her ikisi de iztirabın ne demek olduğunu yaxşı bilirler. Eyhamla danışmaq neye gerekdir? Ezabdan başlayın… cesaretli olun! İztiraba mübtela olmuş iki insan – gözel menzeredir, biri digerini tamamlayır. Divanda uzanmış Boris tanıdığım en zerif ezabkeş apostoldur. Her sehifesinde iztirab, bedbextlik, keder, ümidsizlik, işgence, beşeriyyetin mehvi tecessüm olunan Müqeddes İncile benzeyir. Maks, sanki demirçi gürzüyle ona endirilmiş qemli-elemli, kelle sümüyü batıq daz başını aşağı sallayaraq stulun qırağında oturmuşdu. Bizim bu Maks öküz kimi güclüdür. Amma Borisde olan güc onda yoxdu. Maks yalnız cismani ezab-eziyyetin ne demek olduğunu bilir: aclıq, taxtabitiler, söykeneksiz skamyalar, işsizlik, alçaldılma. Hele Borisden bir neçe frank istemek niyyetine de düşdü. Onun danışmağına imkan vermediyimiz üçün, hirslenib stulun qırağında qurdalanırdı. Başına gelenleri evvelden axıradek danışmaq isteyirdi. Bunun üçün ona ancaq behane lazımıydı. Boris ise özünün qem yatağında serbest idi. İsteyirdi ki, Maks fikirlerini toplasın. Maksın derdlerini bölüşmek üçün geldiyini bilirdi.

Maks danışan müddetde, menzilde içki axtardım. Nece lazımdır eylenmeliydim. Adeten Boris menden soruşardı: “Ne içirsen, Miller?”, amma bu gün başı Maksa ele qarışmışdı ki, mene içki teklif etmek heç ağlına da gelmedi.

Maksın hekayelerini yüz defelerle, özü de ayıq

<< 1 2 3 [4] 5 6 ... 25 >>