yayıldı.

Osmanlı sultanları arasında mövlidi ilk defe bayram seviyyesinde keçiren Sultan III Murad (1574-1595) olmuşdur. 1588-ci ilden başlayaraq, merasimler evveller Ayasofiya camisinde, daha sonralar ise Sultan Ehmed camisinde teşkil edilirdi. Sade xalq da tedbirlere qatılırdı.

Mövlid merasiminin başlanğıcında Qurani-kerimden ayeler oxunurdu. Sonra gözel sesi olan xetibler növbe ile minbere qalxır ve Peyğemberin doğuluşunu tesvir eden şeir nümuneleri (mövlidnameler) oxuyurdular. Sultan eyanlara xelet bağışlayırdı, Medineden getirilen xurma camaata paylanırdı.

Mövlid enenesi günümüze kimi davam edir. Peyğemberin doğum gününün ildönümünde dünyanın müxtelif ölkelerinde (o cümleden, Azerbaycanda) mövlid merasimleri keçirilir. Şie (ceferi) mezhebine mensub müselmanlar Hezret Elinin, Hezret Fatimeyi-Zehranın, İmam Hüseynin ve İmam Mehdinin (e) mövlidini de tentene ile qeyd edirler.

Bezi İslam cereyanları mövlid merasiminin keçirilmesini günah ve bidet sayırlar. Lakin alimlerin böyük ekseriyyetinin fikrince, eger mövlid merasimlerinin keçirilme qaydasında, burada oxunan şeir ve neğmelerde dini inanclara, exlaq normalarına zidd bir şey yoxdursa, haram deyildir. Eksine, mövlid merasimlerinde Hezret Mühemmed Peyğemberin (s) feziletleri sadalandığı, Islamın mahiyyeti açıqlandığı üçün, bunları teşkil etmek ve bu tedbirlere qatılmaq savab sayılır.

Tarix boyunca müxtelif şairler mövlidname qeleme almışlar. Tekce türk dilinde 60-dan artıq mövlidname mövcud olduğunu yazırlar. Bunların en meşhuru Şeyx Edebalının neslinden olan Süleyman Çelebi (vef. 1422) adlı şair terefinden XV esrin evvellerinde türk dilinde yazılmış “Vesiletün-nicat” (Qurtuluş vesilesi) mövlidnamesidir. Esasen, Türkiyede keçirilen mövlid mera-simlerinde Süleyman Çelebinin mövlidnamesinin böyük bir hissesi avazla oxunur. Oxunan metn 6 bölümden ibaretdir. Her bölüm ferqli behrler (avazlar) üzerinde ifa edilir. Tövhid, Nur, Veladet, Merheba, Merac, Minacat adlanan behrlerin oxunuşu zamanı Seba,

<< 1 [2] 3 >>